Doğu Anadolu Bölgesi’ne ait çelişki:

Doğu Anadolu Bölgesi’ne ait çelişki: Tarımda çalışan çok, tarımda gelir yok Devlet İstatistik Enstitüsü İstatistik Bölgeler İşteki Durum ve Ekonomik Faaliyet analiz çalışmasına göre Erzurum’un yer aldığı TRA Düzey 1 Kuzeydoğu Anadolu gurubunda ekonomik faaliyet veren 788 bin kişinin 519 bini tarım ve tarıma bağlı iş kollarında faaliyet gösterirken; 269 bin kişi de tarım dışı alanlarda çalışıyor. DOĞU’DA EKONOMİK FAALİYETLERİN ÖNCÜSÜ TARIM 2004 yılını kapsayan çalışma sonuçlarına göre TRA Kuzeydoğu Anadolu istatistik bölgesinde tarım dışı faaliyetlerde çalışan 269 bin kişinin 20 bini sanayi, 15 bini inşaat sektörlerinde yer alırken geriye kalan 234 bin kişi de hizmetler gurubunda faaliyet gösteriyorlar. HALKIN YÜZDE 65’İNİN GELİRİ TARIMDAN Buna göre ağırlık verilerin Erzurum çerçeveli olduğu Kuzeydoğu Anadolu istatistik bölgesinde, tarımsal alanda faaliyet gösterenlerin oranı yüzde 65.8 iken, tarım dışı alanlarda faaliyet gösterenlerin oranı yüzde 34.2’de kalıyor. Tarım dışı alanlarda faaliyet gösterenlerin yüz’de 7.4’ünü sanayi, yüzde 5.5’ini inşaat sektöründe faaliyet gösterenler oluştururken, hizmetler gurubunda ekonomik faaliyet verenlerin oranı yüzde 86.9’a varıyor. TARIM DIŞI ALANLAR ZAYIF HALDE Bu sonuçlar Doğu Anadolu Bölgesi’ni NUTS II’ye göre ifade eden Kuzeydoğu Anadolu İstatistik bölgesinde ekonomik faaliyetlerin tarımda yoğunlaştığını, tarım dışı faaliyetlerin ise yüzeysel durumda bulunduğunu ortaya koyuyor. GÜNEYDOĞU, DOĞU ANADOLUNUN ÖNÜNDE Güneydoğu Anadolu bölgesinde ise GAP projesini hayata geçirilmesine rağmen tarım dışı alanlarda faaliyet gösterenlerin oranı, tarıma bağlı alanlarda faaliyet gösterenlerin oldukça üzerinde bulunuyor. Bu istatistik bölgesinde ekonomik faaliyet veren 1 milyon 456 bin kişinin yüzde 59.8’lik dilimi tarım dışı sektörlerde faaliyet verirken, ancak yüzde 39.2’lik kısmı tarımsal alanda yer alıyor. Yine bu bölgede tarım dışı alanlarda ekonomik faaliyet yürütenlerin yüzde 17.7’lik dilimini sanayi, yüzde 10.4’lük kısmını inşaat sektörlerinde faaliyet gösterenler oluşturuyor. HANE GELİRLERİ VERİLERİ, DOĞU ANADOLUNUN YOKSULLUĞUNU VURGULUYOR Doğu Anadolu bölgesindeki ekonomik faaliyetlerle Güneydoğu Anadolu Bölgesi ekonomik faaliyetleri oranları karşılaştırıldığında, Doğu Anadolu’daki ekonomik durumun içaçıcı olmadığı ortaya çıkıyor. Hane Gelirlerinin Gelire Göre Sıralı Yüzde 20’lik Dilimler Ayırımında Dağılımı 2003 yılı sonuçlarına göre Doğu Anadolu bölgesinin istatistik bölge sınıflandırması tanımı olan Kuzeydoğu Anadolu Bölgesinde toplam 4 katrilyon 42 trilyon 294 milyar 721 milyon hane geliri var. Bu gelirlerin dağılımında ise birinci yüzdelik dilimde yer alanların oranı yüzde 6.1; 2. dilimde yer alanların oranı yüzde 11, 3. dilimde yer alanların oranı yüzde 15.7, 4. dilimde yer alanların oranı yüzde 22.6 ve 5. dilimde bulunan yoksul kesimi ifade eden dilimde yer alanların oranı ise yüzde 44.6’yı buluyor. GÜNEYDOĞU ANADOLU, DOĞU ANADOLU’DAN DAHA ZENGİN Güneydoğu Anadolu’da ise 2003 verilerine göre 7 katrilyon 442 trilyon 527 milyar 860 milyon hane gelirinin yüzde 7.1’i birinci dilimde, yüzde 11.6’sı 2. dilimde, yüzde 15.6’sı üçüncü dilimde, yüzde 21.8’i dördüncü dilimde ve yüzde 43.9’u ise beşinci dilimde bulunanlara ait. Hane gelirleri toplamı bakımından Güneydoğu Anadolu bölgesinin oldukça gerisinde kalan Doğu Anadolu bölgesi, bir ve beşinci dilimler olarak ifade edilen ekonomik durum sıralamalarında da oldukça kötü durumda yer alıyor. ERZURUM’UN YER ALDIĞI GURUP, BÖLGENİN EN YOKSUL GURUBU Düzey 2 alt Bölgeler Hane gelirlerinin gelire göre sıralı yüzde 20’lik dilimler ayırımında dağılımı 2003 sonuçları itibarıyla Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinin yer aldığı TRA1 bölgesinde toplam 2 katrilyon 292 trilyon 377 milyarlık hane gelirinin yüzde 5.7’.i birinci; yüzde 11.0’ı ikinci, yüzde 15.7’si üçüncü, yüzde 22.1’i dördüncü ve yüzde 45.4’ü beşinci dilimde olan hanelere ait. Hane Gelirleri 2003 sonuçlarıyla TRA2’de yer alan Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan’da ise toplam 1 katrilyon 749 trilyon 916 milyarlık hane gelirlerinin bölüşümünde birinci yüzdelik dilimine yüzde 6.6; ikinci yüzde 20’ye yüzde 10.8, üçüncü yüzde 20’ye yüzde 15.9, dördüncü yüzde 20’ye yüzde 23.2 ve beşinci yüzde 20’lik bölüme de yüzde 43.6’lık pay düşüyor. ERZURUM ODAKLI GURUPTA HANE GELİRİ TOPLAMI DÜŞÜK TRA Kuzeydoğu Anadolu İstatistik Bölgesi Düzey2 sınıflandırmasına göre TRB1’de yer alan Doğu Anadolu Bölgesi Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli illerinde ise toplam 3 katrilyon 295 trilyon 605 milyarlık hane gelirlerinin yüzde 7.5’ı birinci, yüzde 12.3’ü ikinci, yüzde 16.5’i üçüncü, yüzde 23.4’ü dördüncü ve yüzde 40.3’ü de beşinci yüzde 20’lik bölüm tarafından kullanılıyor. TRB2 Van, Muş, Bitlis ve Hakkari illerini kapsayan bölgede ise toplam 2 katrilyon 408 trilyon 178 milyarlık hane gelirinin yüzde 5.8’i birinci, yüzde 10.1’i ikinci, yüzde 15.5’i üçüncü, yüzde 23.4’ü dördüncü ve yüzde 45.2’si de beşinci yüzde 20’lik dilime ait bulunuyor. Doğu Anadolu Bölgesi illeri hane gelirleri irdelendiğinde Erzurum’un yer aldığı TRA1 toplam hane geliri bakımından 3. sırada yer alırken, hane gelirlerinin dağılımı bakımından ise birinci yüzde 20’lik dilimin hane geliri bakımından ise son sırada bulunuyor.