Tortum Tarihi Kitaplaştırıldı

Tortum Tarihi Kitaplaştırıldı Erzurum Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyelerinden Doç.Dr.Mehmet İnbaşı’nın “Osmanlı idaresinde Tortum” adlı kitabı ilgi gördü. Toplam 271 sayfadan oluşan kitapta bölgenin tarihçesi ve idari yapısı, sancaktaki yerleşme ve nüfus, iktisadi hayat ve toprak idaresi, ekler bibliyografya ve fotoğraflar bölümlerinden oluşuyor. TORTUMLA İLGİLİ İLGİNÇ BİLGİLER Kitapta Tortumla ilgili ilginç bilgilere de yer veriliyor. İşte bu bilgilerden bir kaçı:”Taşlık araziye rağmen bölgede buğday üretimi yapılmaktadır. Özellikle Haho nahiyesine bağlı köylerde ceviz, üzüm, ve meyve üretimi yapılmaktadır. Tortum sancağında incelenen dönemde sanayi ve ticaretin yeterli seviyede gelişmediği anlaşılmaktadır. Tabii olarak boyahane ve değirmen gibi küçük işletmelerin bulunduğu, Os köyünde 7 ticaret hanı bulunduğu bölgenin en önemli ticaret ürünlerinin meyve ve sebze ile Güherçile (Potasyum nitrat ) olduğu kaydedilmektedir. Meyve ve sebzecilik yönünden gelişen sancağın Erzurum’un meyve ve sebze ihtilacını da karşıladığı tespit edilmiştir.” KİTAPTAN BİR BÖLÜM Kıpçak Türkleri ve Gürcüler tarafından iskan edilen bölge Doğu Anadolu’da Osmanlı idaresine en geç giren yerlerden birisi olarak nitelendiriliyor. Askeri açıdan stratejik öneme sahip Tortumla ilgili olarak kitap şu ifadeler kullanılıyor: “Erzurum’un kuzeyinde yer alan ve ana yollar güzergahında şirin bir ilçe olan Tortum’un Osmanlılar zamanındaki tarihi , sosyal ve ekonomik yapısını ortaya koymak amacı taşımaktadır. Eserin hazırlanmasında klasik dönemin önemli kaynakları olan Tapu Tahrir defterleri ile pos klasik dönemin avarız ve cizye defterlerinden elde edilen veriler, geniş olarak kullanılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı idaresine giren Tortum ve Çoruh havzası, kaynaklardoa belirtildiği gibi sengistan yani taşlık araziye sahip olduğundan bölgede büyük ölçekli yerleşim birimi yoktur. Bu sebeple Tortum’un yerleşim birimleri Karadeniz yerleşiminin tipik özelliklerini göstermektedir. Fetihten itibaren idari yönden Erzurum Beylerbeğliği’ne bağlanan Tortum Sancağı, aynı zamanda Gürcistan ile yapılan ticaretin ana yolu üzerinde bulunmaktadır.Başlangıçta geniş sınırları olan sancak, bölgede kurulan diğer sancaklar dolayısıyla küçülmüştür.Tortum’un merkezi; Osmanlılar döneminde Tortum Kale köyünde bulunmakta idi. Şu anki ilçe merkezi olan (Nihah) ise Haho, Liskav, Ahrorik ve Tortum nahiyeleri bağlı 86 köy ile birlikte Tortum Sancağı’na bağlı idi. “ İNBAŞI’NIN ARAŞTIRMALARI Kayseri’den üniversite öğretimi için geldiği Erzurum’da 25 yıldır yaşayan Doç.Dr. Mehmet İnbaşı’nın 16.Yüzyıl başlarında Kasyeri, Rumeli Yörükleri, Ukrayna’da Osmanlılar, Kamaniçe Seferiu ve Ogranizasyonu isimli kitapları da bulunuyor. İnbaşı’nın Erzurum ve tarihle ilgili çeşitli gazete ve dergilerde makaleleri de mevcut. İnbaşı Balkanlar’daki Türk Kültürü ile ilgili araştırmalarına ise devam ediyor.