Erzurum Gazetesi Arşiv

Akademik rapor Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Fahri Yavuz “Erzurum’da Tarım, mevcut yapı, projeler ve Öneriler” başlıklı bir rapor hazırladı. Prof. Dr. Yavuz Raporunda Erzurum’un Gayri Safi Yurt İçi Hasılası içinde tarım sektörü payının yüzde 22.9 olduğunu, bunun da yüzde 13.7 olan ülke ortalamasının üstünde bulunduğunu kaydederek: ” Erzurum’un GSYİH’sında tarım sektörünün payı, Türkiye ortalamasının çok üzerindedir. Bu da il ekonomisinde tarım sektörünün ağırlığını ortaya koymakta ve ilin kalkınmada öncelik teşkil eden sektörü olduğunu vurgulamaktadır” şeklinde görüş bildirdi. RAPORDAKİ TESPİTLER HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR Tarımsal tespitlerin yer aldığı raporda Erzurum Kuzey, güney ve orta ilçeler olmak üzere üç bölgede ele alınarak; tarımın yapısı,tarımsal potansiyel, problemler başlığı altında tespitler sunuldu.Raporun son bölümünde ise “Neler yapılabilir? “başlığı altında; Merkezi hükümet, yerel yönetimler, üniversite, sivil insiyatife düşen görev ve roller belirtilerek, yatırım alanları hakkında bilgi verildi. TARIM SEKTÖRÜNÜN GÜÇLENDİRİLMESİ İÇİN MEVCUT POTANSİYEL BİLİNMELİ Prof. Dr. Fahri Yavuz tarafından hazırlanan Erzurum’da Tarım, mevcut yapı, projeler ve Öneriler başlıklı raporda Erzurum’da tarımın yapısı şöyle aktarıldı:”Aşkale, Ilıca, Merkez, Pasinler, Köprüköy ve Horasan şeridinde, yeterli arazi büyüklüğünde yem bitkileri, tahıl ve endüstri bitkileri yanında önemli ölçüde besi ve süt inekçiliği yapılmaktadır. İspir, Oltu, Pazaryolu, Tortum, Uzundere, Narman ve Şenkaya'nın rakımı düşük köylerinde kısıtlı arazilerde ağırlıklı olarak sebze ve meyvecilik yanında yem bitkileri ve ahır hayvancılığı, rakımı yüksek köylerinde ise hububat, yem bitkileri ve önemli ölçüde meraya dayalı hayvancılık yapılmaktadır. Çat, Karayazı, Tekman, Hınıs ve Karaçoban ilçelerdinde meraya dayalı hayvancılık ve özellikle koyunculuk ön plana çıkmaktadır. Çat, Karayazı ve Tekman tarımsal kaynaklar açısından Hınıs ve Karaçoban'a göre çok daha fakirdir.” EKONOMİK KRİZLER HAYVANCILIĞI OLUMSUZ ETKİLEDİ Raporun ön kabuller bölümünde ise, “Türkiye'de tarım sektörünün gelişmesi, tarım ürünlerine olan iç talebin artması açısından, ülkenin ekonomik büyümesine önemli ölçüde bağlıdır. Ekonomik krizler sonucu ortaya çıkan fert başına düşük milli gelir, süt ürünleri ve kırmızı ete olan talebi düşürmüştür. Buna ilave olarak, beyaz et tüketimindeki hızlı artış, kırmızı ete olan talebi olumsuz yönde etkilemiştir. Türkiye'de hayvansal ürünlerin yüksek maliyetle üretilmesi, ihracat şansını ortadan kaldırmaktadır.Tüm bu gelişmeler, ekonomisi besicilik ağırlıklı hayvancılığa dayalı olan Erzurum'daki hayvancılığı şiddetli bir şekilde olumsuz etkilemiştir.” görüşüne yer verildi. DOĞU ANADOLU VE ERZURUM, OLUMSUZLUKLARDAN BÜYÜK ÇAPTA ETKİLENDİ Doğu Bölgesi dolayısıyla Erzurum’un, diğer bölgelere göre olumsuzluklardan daha fazla zarar gördüğü belirtilerek şöyle denildi: “Erzurum'un Doğu'ya açılan kapıları, savaşlar, siyasi istikrarsızlıklar ve düşmanlıklar nedeni ile kapanmıştır. Bölgede yaşanan terör, belgeye ve özellikle mera hayvancılığına çok büyük zarar vermiştir. Son 40 yılda Doğu'ya yapılan kamu yatırımlarında göreceli bir düşme olmuştur. Aşırı göç, kaliteli işgücünü, bölgede oluşan sermayeyi ve üretilen ürünlere müşteri olacak insanları da beraberinde götürmüştür.Bitkisel üretime göre daha az ve istikrarsız olan hayvancılığı destekleme politikaları, bölge hayvancılığını olumsuz etkilemiştir.” TARIM SEKTÖRÜNÜN TEMEL SORUNLARI Raporun problemler bölümünde Prof. Dr. Yavuz tarım sektöründe yaşanan temel sorunları şöyle kaydetti:“Yöre çiftçisi, diğer bölgelere göre göreceli olarak daha yaşlı olduğundan, gelişmeye, örgütlenmeye ve yeniliklere açık olmaması.Çiftçiliğin, sadece üretimden ibaret sanılması, ürünlerin pazarlanmasının uğraşı alanı olarak benimsenmemesi .Kültür ırkı ve melez hayvanları oranının diğer bölgelere göre az olması nedeniyle et ve süt verimliliğinin düşük olması.Tarıma elverişli arazilerinin önemli bir kısmının, göç ve düşük gelir gibi nedenlerle atıl durumda kalması veya nadasa ayrılmış olması.Üretilen ürünlerin pazarlanmasında, yöredeki nüfusun azalması ve gelir seviyesinin düşmesi nedeniyle önemli güçlükler yaşanması.Hayvancılığın en önemli girdisi olan kaba yem açığının, halen bir problem olarak devam etmesi.Mevcut meraların aşırı otlatma ve yanlış idare edilmesi nedeniyle verimsiz hale gelmiş olması.Bölgenin ağır iklim şartları nedeniyle yetiştirilen ürün çeşidinin az ve vejetasyon süresinin kısa olması.” SU KAYNAKLARI DEĞERLENDİRİLMELİDİR Bölgede azaltılan şeker pancarı alanları ve nadasa bırakılan boş arazilerde yem bitkisi ve slajlık mısır ekimi yapılarak kaba yem açığı azaltılabileceğini, mevcut mera varlığı ıslah edilerek ve yönetimi uygun bir şekilde yapılarak meraya dayalı süt sığırcılığı, besicilik ve koyunculuğun geliştirilebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Yavuz Tarım sektöründe fırsatlar başlığı altında şöyle dedi:” Potansiyel sera sebzeciliği ve meyvecilik geliştirilerek, ilin ihtiyacının bir kısmının yöreden temin edilmesi sağlanabilir. Su kaynakları bakımından zengin olan bölge, alabalık yetiştiriciliği için potansiyel teşkil etmektedir. Bölgenin doğal yapısı ve zengin florası, mevcut arıcılığı daha geliştirmeye imkan sağlamaktadır. Sunu tohumlama yaygınlaştırılarak, mevcut düşük verimli hayvan potansiyelinin bir kaç misli verimli hale gelmesi sağlanabilir. Bölgedeki tarımsal ürünler, fazla kimyasal kullanmadan doğal şartlarda üretildiği için, bu ürünlerin organik üretime geçiş kolay olabilecektir.” ALT YAPI YATIRIMLARINDA ERZURUM’A ÖNCELİK VERİLMELİ Erzurum ekonomisi için hayati önem taşıyan tarım sektörünün güçlendirilmesi ve tarımsal potansiyelin değerlendirilerek katma değer üretir hale getirilmesi için Merkezi hükümet başta olmak üzere yerel yönetimler, üniversite ve sivil insiyatife önemli rol ve görevler düştüğünü kaydeden Prof. Dr. Yavuz Merkezi hükümete düşen görevleri şöyle açıkladı: “Her türlü alt yapı yatırımlarında Erzurum'a öncelik verilmesi.Bölgenin ağır iklim şartları dikkate alınarak, yerel yönetimlere ilave kaynak sağlanması Erzurum'un sağlık, eğitim ve kış turizmi hizmetlerinin verildiği bir merkez haline getirilmesi Hayvancılığın geliştirilmesi için; Mevcut desteklemelere ilave olarak Hayvan başına doğrudan gelir ödemesinin yapılması Suni tohumlama desteğinin hızlı bir şekilde artırılması, Kontrat usulü hayvancılığı (sözleşmeli) oluşturacak çalışmalar yapılması, yöreye has destekleme programları geliştirilmeli Hayvancılık desteklemelerinde optimum ölçekte işletmelerin oluşmasını teşvik etmek.” TARIMSAL BİRİMLER DOĞRU YÖNLENDİRİLMELİ Valilik ve kaymakamlıklarca, Erzurum’un tarım ve hayvancılığının geliştirilmesi doğrultusunda ilgili birimlerin doğru yönlendirilmesi ve teşvik edilmesi gereğine işaret eden Prof. Dr. Yavuz yerel yönetimlere düşen görevleri şöyle sıraladı: ” Belediyeler, sorumluluk alanı içerisinde; mümkün olduğu ölçüde yerel ürünlerin işlenmesi pazarlanması doğrultusunda faaliyetler organize etmelidirler DSİ ve Köy Hizmetleri; Tarımsal alt yapının iyileştirilmesi konusunda mevcut kaynakları çok iyi kullanarak ve ihtiyaçları önem sırasına koyarak hızlı bir çalışma temposu içerisinde olmalıdırlar. Tarım İl Müdürlüğü, Tarımsal Araştırma ve Veteriner Kontrol şubeleri de hantal yapısından kurtulup, yöre çiftçisinin problemlerini ve önceliklerini dikkate alarak aktif bir çalışma dönemine girmelidirler. SİVİL İNSİYATİF AB HİBE PROGRAMLARINA UYGUN PROJE ÜRETMELİ Prof. Dr. Yavuz Sivil insiyatife düşen rol ve görevleri şöyle aktardı: “Erzurum'da yatırım yapmak isteyen esnaf ve iş adamları, yatırım alanlarını çok iyi tespit ederek yöreye, özellikle hayvansal ürünlerin toplanması, işlenmesi ve pazarlanmasına yönelik yatırımlar yapmalıdır. Sivil toplum örgütleri, önümüzdeki dönemde AB hibe programlarından azami ölçüde yararlanacak projeleri üretmelidirler. Bu konuda yerel yönetimlerle işbirliği içinde olmalıdırlar. Sivil toplum örgütleri ve milletvekilleri, Erzurum tarımını problemleri ve çözüm yollarını doğru bir şekilde takip edip, bunların çözümüne yönelik çaba göstermeli ve sürekli kontrol altında tutmalıdırlar. TARIM SEKTÖRÜNE YÖNELİK TEŞVİKLER ARTIRILMALI Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahri Yavuz raporun son bölümünde tarımda yatırım alanlarına değindi ve şunları önerdi: “Besicilerin hayvanlarını satacakları mevcut kesim hane, kombina ve et işletme fabrikalarının faaliyete geçmesi ve gerekirse yenilerinin kurulması için hükümet ve yerel yönetimlerin çaba göstermesi Büyük süt toplama sistemlerinin ve işleme fabrikalarının kurulması için gerekli teşvik ve yönlendirmelerin hükümet ve yerel yönetimler tarafından yapılması.Yerel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanmasını sağlayacak firmaların, kooperatifleşme yoluyla veya özel teşebbüs tarafından kurulması ve bunların yerel yönetimler tarafından desteklenmesi “