Anadolu tarihinin en köklü değişimini yaşıyor
Anadolu kabına sığamıyor
İstanbul Sanayi Odası(İSO) tarafından hazırlanan “Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşu- 2005 ” raporu, Anadolu iş dünyasının artık, kabına sığamadığını, teşvikleri doğru kullandığını, sadece İstanbul ile değil dünya ile rekabet edebilecek düzeyde yatırım, üretim ve ihracat başarısına ulaştığını gösterdi.
İSO’nun “Türkiye’deki en büyük ilk 500 sanayi kuruluşu” sıralamasında, Anadolu illerinden girebilen sanayici sayısı geçen sene 42 iken bu sene 46’ya yükseldi. Listeye, Elazığ, Kastamonu, Kırşehir, Siirt ve Sivas yeni büyükler olarak katıldı.
İSO raporundan derlenen bilgilere göre, İstanbul, ilk 500 sıralamasına bu sene de en fazla şirket sokan il oldu. Ancak, İstanbul’un sıralamaya soktuğu firma sayısı azalma trendinde. 2004 yılında 218 firma ile yer alan İstanbul, 2005 sıralamasına ise, 214 firma ile girdi. Geçen seneye göre, İzmir, firma sayısını 43’ten 47 ‘ye çıkartırken, Bursa’nın listeye sokabildiği firma sayısı, 37’den 28’e geriledi. İlk 500’e giren firma sayısı, Ankara’da 26’dan 29’a yükselirken, Kocaeli’nden listeye giren firma sayısı 24 ile aynı kaldı.
İSO’nun, Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşu sıralamasında, Kayseri’den 15, Denizli’den 11, Gaziantep’ten 10, Hatay ve Adana’dan 9’ar, Manisa, Eskişehir, Ordu ve Balıkesir’den 7, Adapazarı’ndan 6, Konya’dan 5, Trabzon ve Kahramanmaraş’tan 4’er , Bolu, Tekirdağ, Antalya, Samsun’dan 3’er, Mersin, Isparta, Düzce, Antalya, Niğde, Giresun, Edirne ve Çanakkale’den 2’şer, Erzurum, Siirt, Mardin, Adıyaman, Amasya, Elazığ, Sivas, Kırşehir, Kütahya, Rize, Kırşehir, Tokat, Çankırı, Karaman, Kastamonu ve Zonguldak’tan 1’er firma girdi.
İHRACATTA BAŞARI
Konuyu köşesine taşıyan Milliyet Gazetesi yazarı Taha Akyol, Anadolu’dan ihracat yapan şirket sayısının beş yılda neredeyse bir misli arttığını, bölgedeki müteşebbislerin yaptıkları ihracatın da dolar cinsinden çok daha fazla arttığını ifade ederek, Doğu Anadolu’dan 2001 yılında 129 milyon dolar ihracat yapıldığını, 2005 yılında bu rakamın 2005 yılında 591 milyon dolara çıktığını, bunun çok büyük bir başarı olduğunu kaydetti. Akyol, Güneydoğu' Anadolu’daki müteşebbis gücün de, ihracatı 283 milyon dolardan 2 milyar dolara yükseltiğini, İç Anadolu’nun da 200 yılında 2 milyar 322 milyon dolar olan ihracatını beş yılda 4 milyar 237 milyon dolara kadar yükselttiğine dikkat çekiyor.
Taha Akyol'a göre, bu patlamayı başaranlar Yakup Kadri'nin "Yaban" romanında anlattığı o "kenar"da sinmiş, hatta duyguları bile ezilmiş bitkin köylüler değil! Onların torunları; okumuş, şehirlere gelmiş, teşebbüs ruhunu ve piyasa zihniyetini kazanmış insanlar. "Anadolu kaplanları" bunlar.
TEŞVİKLİ YATIRIMDA YÜZDE 56.1 ARTIŞ
Öte yandan, yılın ilk altı aylık döneminde teşvik belgesine bağlanan yatırımların tutarı geçen yıla göre yüzde 56.1 oranında artarak 15 milyar 642.5 milyon YTL’ye yükseldi. 84 bin 144 kişiye iş olanağı sağlayacak olan bu yatırımlar için 5 milyar 315 milyon dolarlık yatırım yapılacak.
İlk altı aydaki teşvikli yatırımların 8 milyar 294.5 milyon YTL ile en büyük bölümü imalat sektöründe yer alıyor. İmalat sektörü yatırımlarında, geçen yıla göre yüzde 65.8’lik artış yaşandı.
Bu sektördeki yatırımlarda 2 milyar 113.7 milyon YTL’yle taşıt araçları, 1 milyar 163.5 milyon YTL’yle dokuma ve giyim, 1 milyar 85.8 milyon YTL’yle çimento, 643.3 milyon YTL’yle kağıt, 571.8 milyon YTL’yle de madeni eşya yatırımları başı çekti.
İmalat sektörünü 5 milyar 30.4 milyon YTL’lik teşvikli yatırımla hizmetler sektörü izledi. Hizmetler sektörüne yönelik yatırımlar yüzde 48 oranında arttı.
ULUSAL BASINDAKİ DEĞERLENDİRMELER
Milliyet Gazetesi Yazarı Taha Akyol'un İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" raporunu analiz ettiği yazısı, özetle şu hususlara dikkat çekiyor::
”Anadolu, bütün tarihinin en büyük değişimini yaşıyor. Uzun yılları kapsayan bir süreç halinde, Anadolu, tarihinde ilk defa köylülükten şehirliliğe, ticaret ve sanayiye geçiyor. Türkiye ekonomik ve sosyal yapısı ile adeta yeniden kuruluyor. Tabii ona göre de kültür değişmeleri yaşanıyor; sevinçli ve sancılı bir süreç.
İstanbul Ticaret Odası bu sene de "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu"nu açıkladı. Bunların 155 tanesi Anadolu'da! Geçen yıl bu sayı 149'du. Demek ki, bir yılda "Anadolu kaplanları"ndan 6 tanesi daha "en büyük 500 sanayi şirketi" arasına girmiş.
PROF. KARAKAŞ, GELİŞMELERİ OLUMLU BULUYOR
Prof. Eser Karakaş ve Prof. Özer Ertuna gibi otoritelerin söylediği şu:
Anadolu şirketlerinin sanayideki ağırlığı hızla artıyor! Anadolu'da çok dinamik bir gelişme var.Bu Anadolu, Reşat Nuri'nin, Yakup Kadri'nin, Halide Edip'in anlattığı Anadolu'dan çok farklıdır.