Türkiye-İran Sınır İlleri Ekonomik İş Birliği Toplantısı, Van Ticaret ve Sanayi Odası'nda gerçekleştirilen toplantıyla başladı. 7-8 Aralık 2009 tarihleri arasında devam edecek olan toplantıya Türkiye heyeti adına Van Valisi Münir Karaloğlu, İran İslam Cumhuriyeti heyeti adına ise İran'ın Ankara Büyükelçisi Bahman Hosseinpour başkanlık yapıyor.
//ERZURUM BAŞKONSOLOSU TAPLANTIYA KATILANLAR ARASINDAYDI
Türkiye'nin Urumiye Başkonsolosu Erdoğan Odabaş, İran'ın Erzurum Başkonsolosu Rasoul Gharaei, Batı Azerbaycan Genel Valisi Jalal Zade, iki ülkenin sınır il valileri, bazı milletvekilleri, ticaret ve sanayi odaları başkanları, meclis üyeleri ve tüccarların katıldığı toplantının açılış konuşmasını ise Van Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Zahir Kandaşoğlu yaptı. Zahir Kandaşoğlu, İran İslam Cumhuriyeti ve Türkiye arasındaki ticaretin gelişmesini istediğini söyledi. Tek amaçlarının iki ülke arasında ticaret hacminin büyümesi, ithalat ve ihracatın en üst seviyelere çıkarılması olduğunu kaydeden Kandaşoğlu, özellikle iki ülkede geri kalmış olan bölgelerde ticaretin tam anlamıyla yapılmasını, bu bölgelerde yaşayan insanların zenginleşmesini ve refaha kavuşmasını istediklerini belirtti. Kandaşoğlu, "Aynı dini, aynı inancı taşıyan bu insanların arasındaki bağların güçlendirilmesini, birlik ve beraberliğin sağlanmasını amaçlamaktayız. Bu amaçla bölgede bulunan odalar olarak İran'da bulunan odalar ile iş birliği içindeyiz. İran ve Türkiye'de işadamlarımızı bir araya getirerek toplantılar düzenlemekteyiz. Ancak yıllardan beri verdiğimiz bu mücadelenin amacına ulaşmadığının üzüntüsünü yaşamaktayız. Uzun yıllardır sınır ticaretinin bu şekilde yapılması bizleri rahatsız etmektedir. Bundan sonra bu küçük çaplı sınır ticaretini kesinlikle yapmak istemiyoruz. Bugün bu salonda iki ülke arasında yeni bir sürecin başlamasını istiyoruz" dedi.
//TOPLANTIYA YOĞUN KATILIMI
Toplantıda, Urumiye Ticaret Sanayi ve Madencilik Odası Başkanı Hasan İntizar, İran İslam Cumhuriyeti'nin Salman milletvekili Ağai Ali Ekberi, Hoy milletvekili Sadır Hüseyin, Batı Azerbaycan Genel Valisi Jelal Zade, Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) Van milletvekilleri Kayhan Türkmenoğlu ve İkram Dinçer ile Iğdır milletvekili Ali Güner de birer konuşma yaptı.
Daha sonra kürsüye gelen İran İslam Cumhuriyeti Ankara Büyük Elçisi Bahman Hosseinpour, Türkiye ile İran'ın 400 yıldır sükunet ve dostluk içinde yaşadığını ancak bu sükunet ortamının daha iyi ilişkiler kurulmasına vesile olmadığını belirtti. İyi ilişkilerin temelinin ekonomik ve ticari ilişkiler olduğunu, Avrupalıların 2. Dünya Savaşı'nda birbirlerinden 60 milyon insan öldürdüklerini anlatan Büyükelçi Hosseinpour, ancak günümüzde bu ülkelerin kendi aralarındaki sınırları bile kaldırdıklarına dikkat çekerek, "Bizim ilişkilerimiz neden daha fazla gelişemiyor? Sınır illeri birlikte ticaretlerini geliştirirlerse merkezi yönetimlerimiz de daha yakın ilişkiler içine girecektir. Şimdiye kadar ne Türkiye'nin ne de İran'ın büyükelçileri sınır illerine gelip sorunları yerinde görmediler" dedi.
Türkiye'ye 14 ay önce birkaç proje ile geldiğini ifade eden Büyükelçi Hosseinpour, "Benim iki projem var. Birincisi Trabzon ve Bender Abbas Limanları arasında ticaret ilişkisi, bir diğeri de dünyada sadece Arjantin ile Brezilya arasında kurulan Serbest Sanayi Bölgesi projesidir. Eğer biz bu sanayi bölgesini kurarsak Avrupalıların yaptığını başarmış oluruz. Bunun için de geçmişi bir tarafa bırakıp birbirimize güvenmeliyiz" ifadelerini kullandı. Büyükelçi Hosseinpour, sınır ticaretinde Türkiye ve İran'ın kazanmasını istediğini sözlerine ekledi.
//TÜCCARLARIN KARŞILAŞTIĞI SORUNLAR ELE ALINACAK
Daha son bir konuşma yapan Van Valisi Münir Karaloğlu ise İran İslam Cumhuriyeti'nin sınır illeriyle ilişkileri üst düzeye çıkarmak, var olan problemleri çözmek amacıyla bu toplantıyı düzenledikleri kaydetti. Yaklaşık 400 yıldır barış içerisinde, dost ve kardeş ülke İran devleti ile sınır iller olarak şu anki ticari ilişkilerini ve ticaret hacimlerini geliştirmek ve şehirlerinde yaşayan vatandaşların refahını artırmak amacında olduklarını kaydeden Vali Karaloğlu, "Bugün yapacağımız toplantılarda, tüccarımızın karşılaştığı problemleri tespit edip karşılıklı olarak çözmeye çalışacağız. Gümrük kapılarımızda yaşanan sıkıntılar varsa onlara çözüm bulacağız. Ulaşımımızı sağlayan yollarımızın durumunu gözden geçirip gelecekteki projelerimizi konuşacağız. Van olarak İran ile 285 kilometre sınırlarımız olmasına rağmen hala sınır kapımızın olmayışının sebeplerini sorgulayacağız. Kapıköy-Razi Sınır Kapıları'nı transit taşımacılığa hemen açabilmek için karşılıklı yapacaklarımızı takvime bağlayacağız"
ifadelerini kaydetti.
//SERBEST BÖLGE KURULMA AŞAMASI
Dünya ülkeleri ekonomik iş birliğini artırmak için ortak pazarlar oluştururken İran ile en küçük adım olan sınır ticaretini bile neden geliştiremediklerinin sebeplerini araştıracaklarını vurgulayan Vali Karaloğlu, "Sınır şehirlerimizde yaşayan vatandaşlarımızın esas beklentisinin sınır ticaretinin ötesinde iki ülke arasında Serbest Ticaret Anlaşması'dır. Güçlü bir şekilde başkentlerimize ileteceğiz. Son dönemde gündeme gelen ve sınır illerimizi heyecanlandıran Serbest Sanayi Bölgeleri'nin kurulmasını nasıl hızlandıracağımızı tartışacağız. İki ülke halkının geliş ve gidişini kolaylaştıracak, turizm potansiyelimizi geliştirecek adımlar atacağız" şeklinde konuştu.
Yaklaşık üç saat süren protokol konuşmalarının ardından toplantıya yarım saat ara verildi. Aranın ardından, toplantının ihtisas masalarında yapılacak olan çalıştaylarla devam edeceği belirtildi.