İnsanlık Anıtında yeni süreç

ERZURUM/Cihan

 Başbakan Erdoğan'ın Kars ziyaretinde, 'Kaldırın bu ucubeyi' dediği 'İnsanlık Abidesi' heykelinin dönemin belediyesi tarafından hazine arazisine izinsiz olarak yapıldığı, heykelin yanı başındaki kafeteryanın ise Anıtlar Kurulu'ndan habersiz inşa edildiği ortaya çıktı.

Başbakan'ın Erzurum gezisine çıktığı 6 Aralık günü toplanan Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Genel Müdürlüğü, Kars'taki 'ucube' görünümlü 'insanlık abidesi' heykelinin yıkılması için karar aldı. Kars Belediye Başkanı Nevzat Bozkuş'un da Anıtlar Kurulu Genel Müdürlüğü'nün yıkım kararının ellerine ulaşması halinde gereğini bekletmeden yapacaklarını söyledi.

//ANITIN İZNİ YOK

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Genel Müdürlüğü, İnsanlık Abidesi’nin yıkım gerekçesini özetledi. Karara göre İnsanlık Abidesi heykeli, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Lala Mustafa Paşa tarafından Kars Kalesi'nin korunması amacıyla yaptırılan Temur Tabyası'nın kaidesi üzerine kuruldu. Temur Paşa Tabyası'nın birinci dereceden SİT alanı olduğu ve burada yapılaşmaya izin verilmediği belirtildi. Karara dayanak olarak ise Sultan Abdulaziz Han tarafından 1855 yılında, Ruslara karşı kazanılan zaferin anısına verilen Gazi Kars Madalyası'nda Temurpaşa Tabyası’nın yer alması gösterildi. Ayrıca Kars İl Kültür Müdürlüğü tarafından bastırılan Kars Tabyaları isimli kitapta Temur Paşa Tabyası'nın görünmesi, 1828 yılında Osmanlı-Rus savaşında Kars savunmasını anlatan yağlıboya tabloda yine Temur Paşa Tabyası'nın görünmesi. Ayrıca Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Genel Müdürlüğü Temur Paşa Tabyası'nın bulunduğu alanda Urartu dönemi öncesine ait çeşitli medeniyetlere ait çömlek, seramik, av silahı olarak kullanılan obsidyen taş ile insan kemiklerinin bulunmasının, söz konusu yerin çoklu medeniyetlere ait kültürel ve etnografik eserlerin bulunmasına bağladı.

//ANIT ALANINDAN TARİH HAZİNESİ ÇIKTI

Koruma Kurulu Genel Müdürlüğü, İnsanlık Abidesi heykelinin çevreye ve tarihi dokuya zarar vermeyecek şekilde yapılmasına dair izin verilmesine karşılık izne uyulmadığı ve tarihi dokuyu tahrip ettiğini çeşitli belgelerle ispatladı. İnsanlık Abidesi heykelinin yanı başına yaptırılan kafeteryanın ise yine Kültür ve Tabiat Varlıkları Korumu Kurulu'na bildirilmeden kaçak olarak yapıldığı da hazırlanan yıkım kararında yer aldı. Temurpaşa Tabyası’nın Hazine’ye ait olduğu ancak belediyenin söz konusu yeri kendisine aitmiş gibi gösterdiğine dikkat çekildi. Raporda ayrıca heykelin yapıldığı Temurpaşa Tabyası'nın çeşitli dönemlerde çekilmiş renkli fotoğrafları da yıkım kararında yer aldı.

Naif Alibeyoğlu döneminde 2006 yılında yapımına başlanan ve 2008 yılında Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu kararı ile durdurulan İnsanlık Abidesi heykelinin harfiyatı esnasında çıkartılan hazine niteliğindeki tarihi eser kalıntılarının da Müze ve Kültür Müdürlüğü yetkililerine haber verilmeden çöpe dökülerek tarihi eserlerin imhasına yönelik suç işlendiği belirtildi. Temurpaşa Tabyası'nın kaide kalıntılarının altının ise soğuk savaş döneminde makineli tüfek yuvası olarak kullanıldığı bildirildi.