Hasta hakları konusunda bilgilendirme

Hasta hakları konusunda bilgilendirme Erzurum Sağlık İl Müdürlüğü Hasta Hakları Koordinatörlüğü tarafından bugün Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde, " Hasta haklarının hukuksal boyutu ve sosyal hastalıklar" konulu bir toplantı düzenlendi. Erzurum İl Sağlık Müdürü Serhat Vançelik, Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Hastanesi Başhekimi Ayhan Yiğit ve ilgili doktor ve sağlık çalışanlarının katıldıkları toplantıda Halk Sağlığı Uzmanı Uzman Doktor Okşan Çalıkoğlu, tarafından sunum yapılarak, 2007 yılı içerisinde hasta hakları birimlerinin çalışmaları anlatıldı. HASTA HAKLARI Dr. Çalıkoğlu, sunumunda şu bilgilere yer verdi: "Hasta hakları, sağlıklı yaşama hakkıdır ve bunun tüm toplum kesimlerine sağlıklı yaşama kültürü olarak nüfus etmesidir. Hasta hakları; her bireyin sağlık içinde yaşama mevcut sağlığını koruyup geliştirme hakkına sahip olduğuna, hastalık ve sakatlığın oluşması durumunda, sağlığına kavuşmak için gereksinim duyduğu her türlü desteği, eşitlik ve saygınlıkla alabilmesinin temel bir insan hakkı olduğunun deklarasyonudur. Herkesin, gereksinimi olan sağlık hizmetine kolayca ulaşabilmesini, toplumun ona karşı yükümlülüğü olarak saymalıyız. Sağlığın kişilerin güçleri varsa elde edeceği ya da güçleri oranında elde edecekleri veya koruyacağı bir meta olmaması gerekir. Sağlıkla ilgili tartışmalar ve talepler genellikle hastalar tarafından daha çok yaşanan olumsuz olaylarla ilişkilendirilerek gündeme gelir. İnsanlar ancak hastalandıklarında, sakatlandıklarında sağlığını düşünmeye, onu geri almaya çalışıyorlar. Oysa sağlıklı iken, henüz hastalık ya da sakatlık oluşmamışken; sağlıklı olmak, sağlıklı kalmak için ve daha iyi olmak için çalışsalar daha iyi olmaz mı? Çünkü “sağlık, sadece hastalık veya sakatlığın olmaması değil; bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.’’ Bunu sağlamakta sağlık çalışanlarının, hasta ve hasta yakınlarının, potansiyel hasta olabilecek tüm toplum fertlerinin bir ekip gibi kendilerini görmeleri buna çaba sarf etmeleriyle mümkündür. Rakip ya da karşı taraf olamazlar. Hasta hakları, politik ve ideolojik bir konu değil; her kesimden, her politik görüş, düşünce ve inançtan kişinin üzerinde uzlaşabileceği ortak bir “insani duyarlılık alanı’’ olmalıdır. Bu amaca hizmet eden her insan’’ aynı amaç doğrultusunda güç birliği yapan sağlık gönüllüleri’’dir. Bu sadece Hasta hakları savunucularıyla değil, sağlık çalışanları, sağlık kurumları, sağlık çalışanlarının mesleki örgütleri, hasta örgütlenmeleri, sendikalar, sigorta ve sosyal güvenlik kurumları, ilaç ve tıbbi teknoloji şirketleri, medya, hukukçular, politikacılar gibi sağlık alanında müdahil tüm gruplarla, geniş bir toplumsal mutabakatın sağlanmasıyla hasta haklarının korunmasının ve geliştirilmesinin mümkün olduğunu biliyoruz. Böylece sağlık hizmetlerinin hasta odaklı verilmesi kaçınılmaz olacaktır. Hasta odaklı sağlık hizmeti, hizmetin etkinlik ve verimliliğini artıracaktır. Ülkemizde henüz hasta beklentileri, hastalarımıza verilen yasal haklar düzeyine çıkmamıştır. Bu nedenle Hasta hakları konusunda eğitimlerin artırılması, sağlık sisteminin hasta merkezli olmasının temini gerekir. “ SİSTEMDEN KAYNAKLANAN SORUNLARDAN SAĞLIK ÇALIŞANLARI DA ŞİKAYETÇİ Hastaların istek ve beklentilerine göre yapılan bir araştırmada, hastaların sağlık kurumlarından ve hekimlerden ilgi ve bilgi istediklerini öncelikle gösterdiğini kaydeden Çalıkoğlu: “Bununda kişisel veya somut olaylara müdahale olarak değil, toplumsal çabalar sarf ederek temel ilkelerin yerleşip, sistemik uygulanmasıyla olacağı kesindir. Bu konuda başka önemli parametre, koruyucu hekimliğin gereken destek ve öneminin hak ettiği yerde olmasıyla mümkündür. Bu sağlık eğitimi, bağışıklama, aile planlaması, hijyenin düzeltilmesi, yaşam standartlarının yükseltilmesi, dengeli ve sağlıklı beslenme, düzenli barınma şartları, atıkların zararsız hale getirilmesi gibi çalışmaların verimli uygulanmasıyla anlamlıdır. Her şeyin başının sağlık olduğu, bilgili hasta sağlıklı toplum hedefi. Bir ilişkide taraflar karşılıklı hak ve sorumluluklarını ne kadar iyi biliyorlar ve bunlara riayet ediyorlarsa, ilişki o denli başarılı ve her iki taraf içinde tatmin edici olur. Biz hasta haklarını dikkate alan bir yapılanmanın, hekimler ve diğer sağlık çalışanlarının lehine olacağına inanıyoruz. Şu anda sistemden kaynaklanan bazı sorunlar maalesef hastalar tarafından sağlık çalışanlarına fatura edilmektedir. Çünkü hasta karşısında sağlık çalışanını görmektedir. Onu suçlamaktadır. Oysa sistemden kaynaklanan bu sorundan çalışanlarda şikayetçidir. Dolayısıyla hastaları memnun edecek bir iyileştirme hekimleri ve diğer sağlık çalışanlarını hastalarımızla karşı karşıya gelmekten alıkoyacaktır. Hasta ve hasta yakınlarının, hekimlerin, diş hekimlerinin, hemşirelerin, ebelerin, laborantların, sağlık teknikerlerinin, tıbbi sekreterlerin, hastabakıcıların, hastane yöneticilerinin hasta ve hasta yakınlarının hakları konusunda bilinçli ve duyarlı olması sağlık hizmetlerinde toplam kalite yönetimini sağlayacak, hasta ve yakınlarının memnuniyetini sağlayacaktır. “diye konuştu. SAĞLIK BAKANLIĞININ HASTA HAKLARI UYGULAMALARI Sağlık Bakanlığının başlattığı sağlık kurumlarında Hasta Hakları Uygulamalarının bu amacı taşıdığını anlatan Çalıkoğlu; “ Ülkemizde vatandaşların sağlığı anayasal güvence altındadır. 01 Ağustos 1998 yılında hasta hakları yönetmeliği yayınlanmıştır. 03 Mayıs 2005 tarihli genelge ile de yürürlüğe girmiştir. Bu genelgede hasta hakları şöyle tarif bulur: Hasta hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları hasebiyle sahip bulundukları ve T. C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan hakları ifade eder. Hizmetten genel olarak faydalanma, bilgilendirilme, sağlık kuruluşunu personelini tanıma seçme ve değiştirme, mahremiyet, aydınlatılmış onam, konfor ve güven, dini vecibelerini yerine getirme, saygınlık görme ve rahatlık, ziyaretçi ve refakatçi bulundurma, başvuru ve dava, tıbbi kayıt doküman ve raporlara ulaşma değiştirme, insan onuruna yakışır ölme, tıbbi araştırmalarda hakların korunması hakkı şeklinde sıralayabiliriz. Tabi ki bu haklar insanın hayal gücüyle sınırlanabilir. Uygulamada tüm hastanelerde hasta hakları birimleri ve hasta hakları kurulları oluşturulmuştur. Birim sorumlusu sosyal hizmet uzmanı, psikolog, lisans mezunu bir sağlık personeli tarafından yürütülür. Hasta Hakları Kurul başkanı ise kaliteden sorumlu başhekim yardımcısıdır. Sekiz kişiden oluşan kurulun diğer üyeleri; başvuru yapılan personelin birim sorumlusu, hasta hakları konusunda çalışma yapabilen sivil toplum örgütü temsilcisi, varsa hastanın avukatı, ilde en çok üyesi olan sendika temsilcisi, valiliğin belirleyeceği bir vatandaş, vali tarafından seçilen il genel meclis üyesi. Hastane Hasta Hakları Birimi’ne yapılan şikayetle form doldurulur, aynı gün bu şikayet internet üzerinden ilgili siteye de aktarılır. İki gün içinde kendisinden şikayet edilen sağlık personelinden yazılı bilgi alınır, acil bir durum varsa başvuru anında çözülür, yoksa bu dosyalar üç gün içinde kurul üyelerine dağıtılır, yedi günde bir toplanan kurul bu dosyaları görüşür, hasta hakları ihlali vardır yoktur şeklinde kapalı oylama yapar, başvurudan en geç on beş gün sonra kurul ilgili kişiyle ilgili soruşturma açılması ya da açılmaması yönünde karar önerisini başhekime sunmak zorundadır. On beşinci gün bu önerisini yazılı olarak ilgili vatandaşa bildirmelidir. Başhekim de en geç bir ay içinde bir karar vermelidir. Tüm bu zamanlar kanunla belirlenmiş zamanlardır, uymayanlar yasalar karşısında sorumludur. Hasta Hakları Kurulu sadece ceza işlerine bakmaz, çalışanların, kurumun işleyişinin güzelleşmesi için çok değişik önerilerde sunabilir başhekime; bu otopark sorunundan, engelli vatandaşlarımızın daha iyi hizmet alması için yapılacak düzenlemelere kadar geniş bir yelpazedir. Ülkemizde kanunla her ile atanan Hasta Hakları İl Koordinatörü ise, ildeki tüm bakanlığa bağlı kuruluşlarda hasta haklarıyla ilgili birimlerin oluşturulması, personelin eğitimi, danışmanlığı, denetimi, kurulların denetimi, halka ve sağlık çalışanlarına ilgili konuda eğitim verilmesinin planlanması, organize edilmesi, bakanlıkla gerekli irtibatın sağlanmasını koordine eder. Bu işleri Sağlık Müdürü adına yürütür. "