ERZURUM(GHA) – İlk İslam mabedi olarak Erzurum’da inşa edilen Kabe Mescidi, tarihi süreç içerisinde kaybolup giderken, bir diğer Kabe Mescidi ise, Kuloğlu Mahallesi’nde tarihe mirasçılık ediyor.
Özel Güneş İlköğretim Okulu’nun hemen arkasında bulunan mescidin, Erzurum’un meşhur iki “Kabe Mescidi”nden birisi olduğu öğrenildi. Erzurum'da İslâmi yapılaşmanın Hz. Osman zamanında şehrin el değiştirmesiyle başladığının belirtildiği tarih kaynaklarında, bu yapılaşmaya verilen örneklerin başında ibadethaneler geliyor. Basra, Şam ve Kufe'den gelen yeni muhacirler, Emevî ile Abbasî askerleri ve ailelerinin, dini inançlarını sürdürebilmesi için Erzurum’da öncelikle Cami ve Mescitleri çoğalttıkları öğrenilirken, buna ilişkin olarak günümüze ulaşan çok çeşitli bilgiler bulunuyor. İlhanlı hükümdarı Ebu Said zamanında yaşayan ve eserleri ile tanınan Kazvini, Erzurum'a ait bazı yazılarında, Büyük Kilise yakınında, Kâbe Mescidi'nin de inşa edilmiş olduğunu belirtirken, mescidin fiziki özelliklerine ilişkin olarak çeşitli bilgiler de aktarıyor. Kazvini, Kabe Mescidi’nin dört köşe olması nedeniyle için Mekke'deki gibi Kabe adını aldığını anlatırken, buna benzer bir başka tarihi bilgi ise, Erzurum’a görevle gelen Trabzonlu Aşık Çelebi tarafından aktarılıyor. Trabzonlu Âşık Çelebi ise, hatıratında; “Bu kilisenin karşısında, eniyle boyu bir, Kâbe şeklinde Müslümanlar için bir mescit yaptırıldı. Bu mescide Kabe örneği adı verildi.” diyor.
//ERZURUM’DAKİ KABE MESCİTLERİ
Erzurum’da Hz. Osman döneminde inşa edilen Kabe Mescidi’nin, tarihi süreç içerisinde yıkıldığı kaydedilirken, söz konusu mescidin bir benzerinin ise, Kanuni Sultan Süleyman döneminde inşa edildiği tahmin ediliyor. Osmanlılar döneminde Kanuni vasıtasıyla bazı İslâmi yapılar ve medreselerin işlerlik kazandığının kaydedildiği tarihi kaynaklar, Kâbe Mescidi'nin sonraki kaynaklarda ikileştiğinin görüldüğüne yer veriyor. Edinilen bilgilere göre, Lala Paşa Camii’nin güneyinde, eski beylerbeyi sarayının yakınında bulunan Kabe Mescidi, İsmet Paşa Mektebi’nin yakınında ve Çeteci Abdullah Paşa Çeşmesinin de karşısında bulunuyor. Eski Erzurumlu büyüklerin ifadelerine göre de, mektebin bulunduğu yerde Mermer Hamam bulunuyor. Cami, Mescit ve hamam geleneğinin, Kâbe Mescidi için de uygulandığının anlaşılmasına neden olan tarihi kaynaklar, Lala Paşa Camii ve Kabe Mescidi Mahallesi’ndeki her iki binanın birbirinden ayrı olduğunu gösteriyor. Eski belgelerde de bu husus açık olarak aktarılırken, İsmet Paşa Mektebi’nin karşısında bulunan Kabe Mescidi’nin kesin yapım tarihi ise, bilinmiyor.
Hakkımızda
İletişim
Facebook
Twitter
Google+
RSS
Sitene
Ekle
Günün
Haberleri