GÖÇ, DOĞUNUN DENGESİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Türkiye’nin en fazla göç veren 14 ili içinde Doğu Anadolu Bölgesi illeri çoğunluğu teşkil ediyor. Ağrı, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Hakkari, Muş, Tunceli, Van illeri göç veren illerin başında geliyor. Erzurum da göç veren Doğu Anadolu bölgesi illeri arasında.
ETSO:GÖÇ EKONOMİK OLUMSUZLUKLARI TETİKLİYOR
ETSO Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Cindilli, göç olgusunun bölgede sosyal ve ekonomik olumsuzlukları tetiklediğini, göç olgusunun azalması için sosyal ve ekonomik tedbirler alınması gerektiğini bildirdi.Erzurum’un beyin ve sermaye göçü verdiğini vurgulayan Cindilli, bunun kentte yatırım daralmasına ve dolayısıyla istihdam hacminin küçülmesine yol açtığını kaydetti.
Türkiye nüfusunun yaklaşık yarısı hayatı boyunca en az bir kere göç ediyor. Bu kesimin yüzde 43,5'i ailevi nedenlerden, yaklaşık üçte biri bireysel, yaklaşık beşte biri de ekonomik nedenlerle göç ediyor. En çok göç veren iller Doğu ve Güneydoğu'da.
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının koordinatörlüğünde Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen "Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması"nın sonuçları açıklandı.
Araştırma ile ilgili bilgi veren Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sabahat Tezcan, Türkiye'de son 20 yılda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yerinden olmuş kişilerin sayısal boyutunu tahmin etmek, bunların göç etmeden önceki sosyo-ekonomik özelliklerini, göç süreci sonrasında yaşanan sorunlarını, göç nedenlerini ve beklentilerini belirlemek, böylece sorunların doğru tespiti yapılarak ilgili kamu kuruluşlarının doğru politikalar oluşturması ve çözümler bulunması için eylem planları üretmesi amacıyla bu araştırmayı gerçekleştirdikleri belirtti.
Araştırmanın Aralık 2004-Haziran 2006 tarihleri arasında yürütüldüğünü ifade eden Tezcan, şunları kaydetti: "En çok göç veren 14 il “Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van”, yoğun göç alan 10 il ise “İstanbul, Ankara İzmir, Adana, Mersin, Bursa, Antalya, Malatya, Manisa ve Kocaeli."
GÖÇÜN NEDENİ AİLEVİ VEYA EKONOMİK
Araştırma sonuçlarına göre, görüşülen hane halkı nüfusunun yüzde 48,9'u doğduğu yerleşim yeri dışındaki başka bir yerleşim yerinde yaşıyor. Kentsel alanlardaki hane halkı nüfusunun yüzde 57,6'sı doğduğu yerleşim yerinden farklı bir yerleşim yerinde yaşamını sürdürüyor. Kentsel yerleşim yerlerinde daha çok kentten kentte göçün (yüzde 39,4), kırsal yerleşim yerlerinde ise daha çok kırdan kente göçün (yüzde 45,7) gerçekleştiği görüldü.
Göç sürecine dahil olmuş hane halkı nüfusunun yüzde 43,5'inin ailevi nedenlerle göç ettiği belirlenirken, göç edenlerin yaklaşık üçte birinin bireysel, yaklaşık beşte birinin ekonomik nedenlerle göç ettiği ortaya çıktı.
GİDEN, GELMİYOR
Güvenlik nedeniyle göç edenlerin payı yüzde 3.3, geri dönüş nedeniyle göç edenlerin payı ise yüzde 0,3 oldu. Son göçler değerlendirildiğinde Türkiye nüfusunun yüzde 1,8'inin güvenlik nedenleriyle göç ettiği belirlendi. En çok göç veren 14 ilden güvenlik nedenleriyle yapılan göçlerin Türkiye nüfusu içindeki payı da yüzde 1,53. 14 ilin kırsal yerleşim yerlerinden güvenlik nedenleriyle yapılan göçler için oran yüzde 1,19 olarak bulunurken, güvenlik nedeniyle gerçekleşen göçlerin önemli bir bölümünün 14 ilin özellikle kırsal alanlarından gerçekleştiği ortaya çıktı. Göç veren 14 ilin kentsel yerleşim yerlerinden güvenlik nedenleriyle göç eden nüfusun ise 953 bin 680 kişi ile 1 milyon 202 bin 200 kişi arasında olabileceği tahmin edildi.
Araştırma sonuçlarına göre, en çok göç veren 14 ilden 1986-2005 dönemini kapsayan 20 yıllık sürede güvenlik nedeniyle meydana gelen göçlerin yaklaşık yüzde 80'inin kırsal çıkışlı, yüzde 20'sinin ise kentsel çıkışlı olduğu görüldü.
Söz konusu süreçte bu 14 ilin kırsal kesiminden güvenlik nedenleriyle gerçekleşen göçlerin yüzde 61,3'ünün terör eylemlerinin en yoğun olduğu 1991-1995 yılları arasında, yüzde 31,6'sının 1986-1990 döneminde, yüzde 5'inin 1996-2000 yılları arasında ve geriye kalan yüzde 2,1'inin 2000-2005 yılları arasında gerçekleştiği belirlendi.
Araştırma verileri, son 20 yılda 14 ilin kırsal yerleşim yerlerinden güvenlik nedenleriyle göç edenlerin en az 91 bininin en çok da 101 bin 200'ünün çıkış noktasına dönmüş olabileceğini ortaya koydu.
KENTSEL ALAN GÖÇÜ
Kentsel yerleşim yerlerinden göç edenler dikkate alındığında, geri dönüşün tahmini sayısal büyüklüğü ise 112 bin-124 bin arasında olabileceği belirlendi.
Araştırma sonuçlarına göre, geri dönüş yapan nüfus büyüklüğünün son 20 yılda 14 ilden güvenlik nedenleriyle göç eden nüfusun yüzde 10,9'u ile yüzde 12,1'i arasında olduğu tahmin ediliyor. Söz konusu süreçte güvenlik nedeniyle yaşanan göçlerin yüzde 87'sinin kişilerin isteği dışında gerçekleştiği tespit edildiğine yer verilen araştırmada, bu göçlerin yaklaşık yarısının bildirim olmaksızın yapıldığı yer aldı.
Araştırmada, güvenlik gerekçesiyle göç edenlerin yüzde 55'inin çıkış noktalarına geri dönmek istedikleri tespit edildi.
Son 20 yılda en çok göç veren 14 ilden güvenlik nedenleriyle göç eden ve göç sırasında 15 yaşında olan kişilerden yüzde 50,1'i Köye Dönüş ve ve Rehabilitasyon Projesi'nden, yüzde 53,4'ü Tazminat Yasası'ndan, yüzde 79'u da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinden haberdar olduklarını bildirdi.
Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de 18-69 yaş grubundaki nüfusun yüzde 10,7'sinin gelecekteki bir zamanda göç eğilimi içinde olduğu tespit edilirken, göç etmek istemeyenlerin oranı yüzde 84,5, kararsız olanların oranı da yüzde 4,7 olarak bulundu.