Tespih Geleneği Canlılığını Koruyor

Erzurum Tespih geleneğinin en canlı ve çarpıcı bizimde yaşatıldığı illerin başında geliyor. Delikanlılık çağına gelen her Erzurumlu erkek mutlaka bir oltu taşı tespihi bulundurmak durumunda. Dadaş motifinin ayrılmaz bir öğesi olan tespih, Erzurum’da yetişkinliği temsil ediyor.Erzurum’da Tespih kullanımının yoğunlaştığı taş, Oltu taşı olurken, meraklılarınca bağa, kuka ve kehribar tespihleri de kullanılıyor.

TESBİH İMALATÇILIĞI

Tespih yapımı özel bir beceri, yetenek ve zeka istiyor. Erzurum’da oltu taşı yapımcılarının her biri, bir mimar özenti ve dikkati içinde eserlerini oluşturuyor.Tespihçiliğin sermayesi, gönül, göz ve el marifeti. Tespihe değer vermek ve eline aldığın malzemeyi küçük ustalıkla işlemek olarak tanımlanıyor.. Tespih merakı tarihin çok geçmişlerine dayanıyor. İlk olarak MÖ 800'lerde, Hindu Brahman rahiplerinin ibadet için kullandığı tespihler günümüzde de ibadet, stres atma, keder ve dinlence için kullanılıyor. Musevilik hariç tüm dinlerde tespih çekiliyor. İbadet için kullananlar, tespihin inanılan ve inanan arasında köprü kurduğuna düşünüyor. Bazı ruh hastalarının kendi kendine tedavisinde de kullanılan tespihlerin seri üretimi bulunmuyor. Türkiye'de en yaygın tespihler Erzurum'da oltu taşından üretiliyor. Türkiye'de 33 ve 99 taneli tespihler kullanılıyor."

TESPİH MALZEMELERİ

Tespihler yapım malzemelerinin adlarıyla,  kehribar, kuka, balık dişi, fildişi, fesleğen ağacı, abanoz ağacı, yılan ağacı, kaplumbağa kabuğu, akik, yeşim taşı, yakut, zümrüt, ceyk, opal, oltu ve mercan tespih olarak adlandırılıyor.Tespih fiyatları, kullanılan malzeme ve el işine göre değişiyor, artırıyor. Özellikle kehribar ve kuka tespihlerinin malzemesi dışardan geldiği için çok pahalı. Bunların ana maddesinin gramı 30 dolara denk geliyor. Buna birde el emeği eklenince fiyatlar 4 bin dolara kadar çıkıyor.

Tespih kültüründe önemli yeri olan kehribar tespihleri renk renk ayrılıyor ve en çok rağbet gören rengi beyaz olarak belirtiliyor. Beyaz kehribar 4 bin dolara; siyah, kırmızı, mavi ve diğer kehribar tespihler ise 3 bin dolar düzeyinde alıcı buluyor.