Demiryolu, Doğu’nun vazgeçilmezi

//ERZURUM’DA DDY TARİHİ

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olan Firdevs Temizgüney, demiryolu ulaşımının Erzurum açısından taşıdığı önemin yıllar önce de dile getirildiğini kaydetti. M. Kemal Atatürk’ün, Erzurum’un mutlaka demiryolu ağına kavuşturulması yönündeki görüşünü, Cumhurbaşkanı olduktan sonra 1924 yılında çıktığı yurt gezisinin hemen ardından dile getirdiğini söyleyen Temizgüney, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı yıllarında, bölgede demiryoluna duyulan büyük ihtiyacın bir kez daha anlaşıldığını vurguladı. Temizgüney, 1924 yılında Sonbahar Gezisi’ne çıkan M. Kemal Atatürk’ün, demiryolu ulaşımının Erzurum ve bölge için taşıdığı önemi, yine Erzurum’da yaptığı bir konuşmayla dile getirdiğini ifade etti. Temizgüney, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurum’da yaptığı konuşmayı ise şöyle aktardı: “Bugün Erzurum’a gelirken ayrı ayrı bölgelerden geçtim. Memleketin doğusu ile batısı ve merkezi arasındaki bağlantı, Cumhuriyet idaresinin kafi göremeyeceği derecededir. Bunun için Doğu’yu diğer vatan parçalarına bağlayacak olan demiryolunun buraya kadar uzatılmasını, Türkiye Cumhuriyeti ve geleceğimiz için hayati öneme sahip bir mesele sayıyorum”

//DEMİRYOLU OLSAYDI, SARIKAMIŞ FAİCASI YAŞANMAYABİLİRDİ

Arş. Gör. Firdevs Temizgüney, Erzurum Demiryolu Hattı’nın siyasi bakımdan da Erzurum’a ve bölgeye önemli bir misyon yüklediğine işaret ederek, bu hattın yapılmasıyla ilgili olarak dönemin ünlü gazeteci ve yazarlarından olan Cihat Baban’ın yaptığı çok önemli tespitlerin hafızalardaki yerini halen daha koruduğunu ifade etti. Baban’ın, gazeteciliğinin yanı sıra, çeşitli hükümetlerde milletvekilliği ve bakanlık gibi görevlerde de bulunduğuna dikkati çeken Temizgüney, demiryolu ile ilgili olarak Baban’a ait bir tespitin, demiryolu ulaşımının askeri açıdan da çok büyük bir önem taşıdığını ortaya koyduğunu kaydetti. Temizgüney, Baban’ın, Erzurum Demiryolu Hattı Projesi için “keşke yıllar önce yapılmış olsaydı” ifadesini kullandığına dikkati çeken Temizgüney, ünlü gazetecinin bu konuda şöyle dediğini belirtti: “Şimendifer hattı, Anayurdu Erzurum merkezine daha önce bağlamış olsaydı, Sarıkamış Felaketi’ni yaşamayacaktık. Bu felaketin bedeli, 90 bin Türk evladının donarak ölmesi olmayacaktı. Bu hat çok önceden yapılmış olsaydı, şarkın bahadır kenti olan Erzurum, 4 defa düşman istilasına uğramazdı. Tren Erzurum’a gidebilmiş olsaydı, cephelerde kahramanca savaşan evlatlarımıza gıda gönderebilir, onları açlığa mahkum bırakmazdık.”