Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serpil Sürmeli:

Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serpil Sürmeli: 1. Dünya Savaşı’ndan önce Erzurum’da 20 Ermeni okulu vardı Erzurum’da 1. Dünya Savaşı’ndan önce Ermenilere ait yaklaşık 20 okulun bulunduğu ve bu okullarda eğitim alan öğrencilerin, daha sonra çeşitli eylemlerde kullanıldığı bildirildi. 1. Dünya Savaşı’ndan önce Erzurum’da faaliyet gösteren Ermeni okullarının, Hınçak, Taşnak ve Ramgavar mensubu öğretmenler tarafından idare edildikleri için birer fesat ocağı olarak işlev gördükleri bildirildi. Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serpil Sürmeli, Erzurum’daki Ermeni okulları ve bu okullarda yürütülen faaliyetlerle ilgili olarak GHA muhabirine çarpıcı açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Serpil Sürmeli, 1. Dünya Savaşı öncesinde Erzurum’da faaliyet veren yaklaşık 20 Ermeni okulu bulunduğuna dikkati çekerek, bağımsız Ermenistan hayali suya düşen Taşnak ve Hınçak çetelerinin, Erzurum’dan kaçarken bu okulların tamamımı yaktıklarını kaydetti. Ermeni okullarında eğitim gören Ermeni öğrenciler için Hınçak, Taşnak ve Ramgavar mensubu öğretmerlerin seçildiğini anlatan Sürmeli, “Bu yüzdendir ki, bu okullar zamanla birer fesat ocağı haline gelmiş, Türklere karşı kin ve nefretin beslendiği mekanlar olmuşlardır” dedi. ERMENİ EĞİTİM KONSEYİ RAPORUNA GÖRE: BU OKULLARDA 2 BİN 596 ÖĞRENCİ VARDI Okullar arasında en etkin olanının, Ermeni Gregoryen Kilisesi’ne mensup Ermenilerce kurulan Ardzenyan Okulu olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Serpil Sürmeli, 1913 yılında Ermeni Eğitim Konseyi üyelerinin Erzurum’a gerçekleştirdikleri bir ziyarette, tüm okulların ziyaret edildiğini dile getirdi. Daha sonra bu konseyin bir alt komitesi tarafından Erzurum’daki Ermeni okulları hakkında geniş kapsamlı bir rapor tutulduğunu ifade eden Sürmeli, “Hazırlanan rapora göre; Sanasaryan Okulu’nda 182 erkek öğrenci, Heripsimyan Okulu’nda 427 kız öğrenci, Ardzenyan Okulu’nda 260 erkek öğrenci, Ardzenyan Anaokulu’nda karma 329 öğrenci, MEserliyan Anaokulu’nda 113 karma öğrenci, Meserliyan Okulu’nda karma 253 öğrenci, Der Azaryan Okulu’nda 65 karma öğrenci, Der Azaryan Anaokulu’nda 136 karma öğrenci, Kavafyan Anaokulu’nda 178 karma öğrenci, Aghabalyan Anaokulu’nda 131 karma öğrenci, Katolik Erkek Okulu’nda 45 erkek öğrenci, Katolik Kız ve Anaokulu’nda karma 150 öğrenci, Fransız Lisesi’nde 86 erkek öğrenci, Protestan Erkek Okulu’nda 86 erkek öğrenci, Protestan Kız Okulu ve Anaokulu’nda da 155 karma öğrenci olmak üzere, o dönemde bu okullarda toplam 2 bin 596 öğrenci eğitim görmekteydi” diye konuştu. AMERİKALI MİSYONERLER ERMENİ OKULLARINI MESKEN TUTMUŞTU Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnklap Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serpil Sürmeli, Katolik Ermeniler için açılan okullar arasında en önemlisinin Fransız Lisesi olduğunu belirterek, “Erzurum’daki Ermeni okullarında bağımsız Ermenistan devletinin kurulması için yapılması gerekenler hakkında dersler veriliyor, özellikle Amerika’dan ve bazen de Avrupa’dan gelen misyonerler de eğitim sürecinde görevlendiriliyordu. Bu okulların, eğitim yuvası olmaktan çıkıp, Türk milletine kin ve nefretin beslendiği yerler haline gelmesinde Hınçak, Taşnak ve Ramgavar mensubu öğretmenlerin payı büyüktür. Ermeni komitacılarının bu okullara girmesinin ardından Ermeni gençlerde ihtilal, milliyet ve istiklal fikirleri ağır basmaya başlamış, kin ve nefreti eyleme dönüştüren komitacılar bu gençleri çirkin emellerine alet etmekten çekinmemişlerdir. Ermeni okullarında yetişen öğrenciler, derslerde Türklere karşı kin ve öfke ile yönlendirilmeye çalışılıp, çeşitli komitelerde görev yapmaya başladılar. Komitecilerin emellerine ulaşmak amacıyla Patrikhane’ye ders kitaplarında Ermenistan Devleti’nin Doğu Anadolu’da kurulması, bu bölgenin Ermeni yurdu olduğunu ve Türklerin ele geçirdiğini söyleyen Ermeniler, Ermeni okullarında özellikle milliyet, istiklal ve hürriyet konularını daha anaokullarında Ermeni çocuklarına aşılamaktaydı.” şeklinde konuştu. ERMENİ OKULLARI GENELLİKLE ÇAYKARA VE GÜLAHMET GÜZERGAHLARINDAYDI Doç. Dr. Serpil Sürmeli, Erzurum’daki Ermeni okullarının, genellikle Çaykara Mahallesi, Mumcu Caddesi, Kavaflar, Taşmağazalar ve Gülahmet güzergahlarında konuşlandığını belirterek, bu semtlerde en çok bilinen okulların Der Azaryan, Meserliyan ve Katolik Kız Okulu olduğunu ifade etti. Ermeni okullarından Sanasaryan’ın, kiliseyle birlikte Ermeni olaylarında toplanma ve eylem planlarının yapıldığı bir mesken halini aldığını vurgulayan Serpil Sürmeli, “Ermeni çeteleri bu okulda örgütleniyor, toplanıyorlardı. Ermeni ruhuyla yetiştirilen gençlerin de kullanıldığı çoğu eylemde, binlerce Türk vatandaşı kadın, erkek, yaşlı ve çocuk demeden hunharca katledilmiştir. 1. Dünya Savaşı’nın ardından bağımsız Ermenistan devleti hayalleri suya düşen Ermeniler, kaçarken bu okulların tamamını yakıp-yıkmış, günümüze kadar ulaşmasına engen olmuşlardır. Dolayısıyla bugün Erzurum’da bir tane dahi Ermeni okulu kalmamıştır” diye konuştu.