Ermeni Vahşeti’ni raporla telin ettiler

Samet ÖZÜNAL(GHA) - Sözde “Ermeni soykırımı“ iddiaları son dönemde gündeme getirilerek tarih saptırılmaya çalışılırken, Ermeniler‘in Doğu Anadolu’da 19. yüzyıl sonu, 20. yüzyıl başında yaptığı katliamlar, yabancıların hatıraları ve raporlarında yer aldı.

Arşivler Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı kayıtlarından edinilen bilgilere göre, Cemiyet-i Akvam’ın İstanbul’daki Ermeni ve Rumlarla ilgili iddiaları araştırmak için müfettiş gönderme kararı alması üzerine Padişah Vahidettin, Dahiliye Nezareti‘ne bir rapor hazırlattı.

1921‘de “Dahiliye Nezareti Muhacirin Müdüriyeti Umumisi Neşriyatı”nca “Cemiyet-İ Akvam ve Türkiye‘deki Ermeni ve Rumlar” başlıkla kitap halinde yayımlanan ve Arşivler Genel Müdürlüğü’nce tekrar kitap haline getirilen raporda, Ermeniler‘in Müslüman halka uyguladığı katliamlar, yabancı diplomat ve askeri yetkililerin raporları ve yazdıkları hatıralarından pasajlar alınarak anlatılıyor.
//KHLEBOF: ERMENİLER, 70 YAŞINDAKİ BİR İHTİYARA DEMİR KIRBAÇLA İŞKENCE EDİYORLARDI

Raporda yer alan hatıralardan biri, Erzurum’un, Türk birliklerince 27 Şubat 1918 tarihinde geri alınmasına kadar Müstahkem Mevkii ve Rus 2. Topçu Alayı Kumandanı Twerdo Khlebof‘a ait... Hatıralarında, Ermeniler‘in Türkler‘e uyguladığı katliamları anlatan Khlebof, “Erzurum‘un Türk birlikleri tarafından geri alınmasından 2 ay evvel bizzat kendi görüp işittiğim ve Ermeniler‘in Müslüman halk üzerinde tatbik ettikleri zulümler tasavvurun üzerindedir“ şeklinde niteliyor. “Bir gün şehir içinde atla gezerken bir Ermeni askeri tarafından idare edilen ufak bir Rus askeri birliğine rastladım. Bunlar 70 yaşında iki ihtiyar Türk‘e işkence ederek götürüyorlardı. Ermeni’nin elinde demir telden bir kırbaç vardı. Müdahale ederek güçlükle biçareleri ellerinden kurtarabildim“ diyen Khlebof‘un anılarından çarpıcı bölümler şöyle: “Rus askerinin dağıldığı ve harp sahasını terk ettikleri zaman ileri gelen Ermeniler, memleketin asayişi ile ilgileneceklerini ve iki millet arasındaki ayrılığı gidereceklerini ileri sürerek, Türklerle Ermeniler‘den oluşan bir milis askeri oluşturdular. Zulüm yapan Ermeniler‘in cezalandırılması için de bir Divan-ı Harp kurulmuştu. Fakat bunun da Ermeniler tarafından bir tertip olduğu kısa zamanda ortaya çıktı. Asayişi temin için iştirak eden Türkler birer ikişer ortadan kayboluyor ve bir daha meydana çıkamıyorlardı. Divan-ı Harp hiçbir iş yapamıyordu. Çünkü bunların da hayatları tehlikede idi.“
//MÜSLÜMAN TÜRK HALKINI ÖNCE BOĞAZLIYOR, ARDINDAN KAZDIKLARI ÇUKURLARA ATIYORLARDI

 “Ermeniler tarafından Erzincan‘da yapılan zulümleri bizzat kumandan Oudichelidze‘nin kendisinden işittim. Bu katliam Ermeni doktor ile ordu müteahhidi tarafından idare edilmiş. Burada 800‘den fazla müdafaasız ve silahsız Türk öldürülmüştür. Kazılan büyük çukurlara cesetler atılıyordu. Bu biçareler hayvan boğazlanır gibi kesiliyor ve Ermeniler tarafından sayılıyor ve ‘Ancak yetmiş tane oldu, çukur 10 tane daha alır, kesiniz‘ diye katliamı devam ettiriyorlardı.“ “Erzurum‘a tabi Ilıca nahiyesindeki halkın tamamının katliama maruz kaldığını ve baltalarla öldürülmüş birçok çocuk cesedini gözleri ile gördüğünü kumandan Oudichelidze söyledi.”
“Erzurum‘da Ermeniler tarafından yapılan bu son katliam 7 Şubat‘ta başladı. 12 Şubat‘ta Erzurum tren istasyonunda silahsız ve savunmasız, 10‘dan fazla Müslüman Ermeniler tarafından katledildi. Rus subaylarını ölümle tehdit ettiler.”
//ANTRANIK’İN ERZURUM’DA GERÇEKLEŞTİRDİĞİ KATLİAM DA RAPORDA YER ALDI

“17 Şubat‘ta Ermeniler Erzurum çarşısını yaktılar. Tepeköy köyünü yağma etti ve halkını öldürdüler. Aynı gün Antranik Erzurum‘a gelmişti. Faciayı kendisine anlattım. Sebep olanların teslimini istedim. Fakat hiçbir netice elde edemedim. Antranik asayişin temin edileceğini söyledi ve hakikaten birkaç zaman sonra halkı tamamen katledilen köylerde asayiş sağlandı! 26 ve 27 Şubat gecesi Ermeniler, Rus subaylarını aldatarak tekrar katliama koyuldular. Türk birliklerinin Ilıca nahiyesine gelmesi üzerine kaçtılar. Bu katliam hiçbir vakit tesadüfi olmadı. Muntazam ve evvelce hazırlanmış bir tarzda icra edilmiştir. O şekilde tertip edilmiştir ki, evvelce katliamdan kurtulup sonradan ele geçenler birer birer imha edilmiştir. Ermeniler 3 bin kişiyi o akşam öldürdüklerini övünerek ilan ediyorlardı. Memleketin ileri gelen Ermenileri bu katliamın önünü alabilirdi. Buna tevessül etmemeleri kendilerinin de cinayete ortak olduklarını açıkça ortaya koyuyor. Biz bu katliamı durdurmak için hiçbir kudrete sahip değildik”
 //MR. WILLIAMS’IN AKTARDIKLARI
Raporda, Van‘da İngiltere Konsolosu olarak görev yapan Mr. Williams‘ın yazıları da yer alıyor. Mr. Williams, 15 Mayıs 1896 tarihli raporunda, şunları kaydediyor: “Bu havalideki vaziyetin arzu edilen şekilde olmadığını zat-ı asilanelerine arz ederim. Geçen 8 gün zarfında Ermeni ihtilalcıları iki defa Müslümanlara taarruzda bulundular. Birincisinde 3 kişi öldürüldü. Her ikisinde de öldürülenler parçalandı.” “Genellikle gazetelerde, Ermeni meselesine ait rastlanan yazılar hakikate yakın değildir. Ermeni meselesine dair yazılan şeylerin hepsi yalandır. 6 Haziran tarihinde Doktor Regnault‘un eşliğinde ihtilalcıların yaptıkları istihkamları gezdim. Bu durumdan şaşırdığımı görünce, İran‘dan kuvvet gelinceye kadar 10 gün bekleyeceklerini söylediler. İhtilal reisleri arasında Bulgar ve Rus Ermenileri de vardı. Yabancı ülkelerden gelen bu reisler 12 ile 15 kişi idiler. İhtilal çetesi 600‘den fazlaydı.” “Türkler, Anadolu‘da sakin milletlerden yalnız Müslümanların değil, diğer milletlerin de en iyisidir. Rus ve Avrupa gazetelerinin aleyhlerine yazdıkları iftiralara hiçbir surette layık değildir.”
 //MAYEWSKI’NİN ANLATTIKLARI…

Raporda, Van ve Erzurum‘da 6 sene devamlı olarak başkonsolosluk görevinde bulunan Rus generallerinden Mayewski‘nin, Rus Genelkurmayı‘na verdiği ve Rus askeri matbaasında basılan tespitlerine de yer veriliyor. Bu tespitler şöyle: “Doğu Anadolu‘da yaşayan Ermeniler‘in devamlı olarak yöre halkı tarafından rahatsız edildiklerine inanmak da doğru değildir. Çünkü bu doğru olsaydı, oralarda hiçbir Ermeni kalmazdı. Hâlbuki o civarın en zengin ve refah içinde yaşayan halkı Ermeniler‘di.” “Ermeni din adamları ve okulları, asıl görevleri yerine halka milli gayelerini elde etmek için telkinde bulunmaktan başka bir şey yapmadılar”