Veda hutbesi, hayatın bütün alanları için prensipler koymaktaydı. İnsanlığı derinden etkileyen hususlar öne çıkralımıştı. Bu hususlar insanlığın huzuru barışı ve mutluluğu için mutlaka uyulması gereken hususlardı ve 15 asırdan beri çağımıza kadar hatta çok  daha ötelere kadar bu amaçla eskimeyen g ve güncelliğini hep koruyan hususlardır. Örneğin,

 IRKÇILIK

Yeryüzünde  insanlık için başka bir baş belası  da ırkçılık.. Uyarı önce müminlere;

 “Ey müminler sözümü iyi dinleyiniz ve belleyiniz! Müslüman Müslüman’ın kardeşidir ve böylece bütün Müslümanlar kardeştir. Bir Müslüman’a kardeşinin kanı da, malı da helal olmaz”

 İşin daha evrensel boyutu bütün insanlığa uyarı;

   “Ey insanlar Rabbiniz birdir, babanız da birdir. Hepiniz Âdem’in çocuklarısınız, Âdem ise topraktandır. Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arabın üzerinde üstünlüğü olmadığı gibi, kırmızı tenlinin siyah tenliye, siyahın da kırmızı tenli üzerinde bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takvada, Allah’tan korkmaktadır ..”

Veda hutbesindeki bu hususu ayrıca iki hadisle pekiştirelim;

 “ Irkçılığa (asabiyyeye) çağıran Bizden değildir; ırkçılık için savaşan Bizden değildir; ırkçılık üzere, asabiyye uğruna ölen Bizden değildir.” (Müslim İmâre 53, 57, ve …)

“Asabiyet (kavmiyetçilik) davasına kalkan, onu yaymaya çalışan, bu dava yolunda mücadeleye girişen Bizden değildir.” (Ebû Dâvud, Edeb 112)

ÖNEMLİ BİR PRENSİP DAHA…

 Hukukta çok önem arz eden bir boyut..Yine çağlar üstü yüce mesajın devamı ;

“Suçlu kendi suçundan başkası ile suçlanamaz, baba oğlunun suçu üzerine, oğul da babasının suçu üzerine suçlanamaz ..”diye.

                 Nihayet beşeriyetin refahı ve huzuru için hutbenin son kısmındaki yüce talimatlar;

“Dikkat ediniz ve şu dört şeyi kesinlikle yapmayacaksınız..Allah’a hiçbir şey ortak koşmayınız ..! Allah’ın haram ve dokunulmaz kıldığı canı haksız yere öldürmeyeceksiniz ..! Zina etmeyeceksiniz ..! Hırsızlık yapmayacaksınız .“

MÜMİNLERE SON TAVSİYE;

“Ey müminler! Size iki emanet bırakıyorum. Onlara sarılıp uydukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. O emanetler Allah’ın Kitabı Kur’an-ı Kerim ve peygamberinin (A.S.M ) sünnetidir. “

 Görüldüğü üzere insanlık hayatı için temel esas teşkil eden bu mesajlar, çağların ve asırların ötesinden geliyor. Her biri bir yazı başlığı değil, bir kitap olacak nitelikte toplumsal hayat için önem taşıyan konular... Veda hutbesinde peygamberin dikkat çektiği hususlar, 21.yüz yılda bile, insanlığın hala baş belası olan hususlardır.

                Dünya 19. Yüz yılda bu mesajların birçoğunu anladı ve “İnsan Hakları Beyyanamesi “ ve “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi “ tarzında beyannameler yayınladı. Bütün dünya devletleri de Birleşmiş Milletler nezdinde bu ilkeleri kabul ettiler. Ama bu da sadece lafta kaldı. Çünkü hiçbir ülke, bu yüce değerleri kendi ülkesinde tam olarak uygulayamadı.