Türk tarihinin önemli isimlerinden biri adına Erzurum’da çok özel bir cam olduğunu kaç kişi bilir…
Meşhur Kuyucu Murat Paşa…
Ve tabii, Murat Paşa Camii…
İsterseniz tarihi eserden önce tarihi şahsiyet hakkında birkaç söz edelim…
Kuyucu Murat Paşa sadrazamdır…
Döneminde Anadolu'da çıkan Celali Ayaklanması'na karışan isyancıları idam ettirmesi ile tanınmaktadır.
1607 ilkbaharından 1608 sonlarına kadar Kuyucu Murat Paşa, Anadolu'da sefer yapıp Celalileri temizleme operasyonları yapmıştır.
Bu arada Canbolatoğlu, Kalenderoğlu, Kara Said gibi büyük isim yapmış Celali eşkiyasını tepelemiştir. Yaşı epeyce ileri olduğu için Anadolu'nun birçok yöresini kapsayan bu kampanyasında uzun zaman at üzerinde bulunması yaşına göre zor olduğu için kendini ata bağlattırdığı bildirilmektedir.
"Kuyucu" lakabını öldürttüğü Celali isyancılarının ve onların destekçilerini derin kuyulara gömdürmesi nedeni ile almıştır.
Bu büyük devlet adamını tarihçiler arasında eşsiz bir yere sahip olan İsmail Hakkı Uzunçarşılı güzel tarif ediyor…
Ondan aktaralım…
Diyor ki…
“Murat Paşa azim sahibi, tecrübeli, icrasında şiddetli ve amansızdı. Osmanlı hanedanına pek sadıktı. Soğukkanlı olup hissiyatını saklamayı bilir, vakti gelince harekete geçip muvaffak olurdu. Sultan Ahmed kendisine "babacığım" diye hitap etmişti.
İngiliz Elçisi Lallo hatıratında Kuyucu Murad Paşa'nın memlekete iyiliği dokunduğunu; basiret ve işgüzarlığı ile ülkeye yeni hayat getirdiğini ve gerçekten hakim ve asker bir vezir olduğunu bildirmiştir. Kuyucu Murat Paşa bir asker olmakla beraber, devletin iç malî meselelerine de değinmiş ve devlet hazinesinin gelir ve giderlerinin hesaplarının açıklığa kavuşması için zamanın en isim yapmış hukuk ve maliye uzmanı olan Ayni Efendi'ye "Kavanın-ı Âl-i Osman der mezamın-ı defter-i divan" adlı eserini yazdırtmıştır.”
***
Murat Paşa memleket faydasına bir taraftan at üstünde koştururken…
Diğer yandan da, Müslümanların ibadet ve taatlerine dönük gayretler içinde olmuştur…
Bunlardan en önemlilerinden birisi de Erzurum’da inşa ettirdiği camidir…
Kendi adıyla anılır…
Erzurum’un en merkezi yerlerinden Erzincan Kapı’nın hemen ortasındadır…
3. Selim döneminde 1572’de yaptırılmıştır…
Erzurum’da Osmanlı’ya ait inşa edilmiş ikinci cami olduğu söylenmektedir…
Çok nefis bir görüntüsü vardır…
Özellikle girişteki 5 kubbe camiye bir ayrıcalık getiriyor…
***
Bu caminin önemli bir özelliği 1314’te İlhanlılar tarafından yaptırılan Ahmediye Medresesi ve Mescidinin hemen bitişiğine yaptırılmış olmasıdır…
Kayıtlara göre, Murat Paşa Cami’ye minare yaptırmamış; hemen yanı başındaki İlhanlı eseri mescidin minaresinden istifade edilmiştir…
Minare tarihin yıkıcı darbelerine 1928’lere kadar ancak dayanabilmiş…
O tarihte çıkan şiddetli bir fırtına sonrası yerle bir olmuştur…
Sonrasında ise bugünkü minare yaptırılmıştır…
Bu Cami’nin bir başka hususiyeti ise, sonrasında inşa edilenlere örnek teşkil etmesi ve hep bu Caminin taklidiyle yaptırılmalarıdır…
Son yıllarda bakımı ve tamiri için ciddi çabalar sarf edilmiş; çok güzel bir görünüme kavuşmuştur…
Hemen yan tarafında bulunan medrese kısmında kuran eğitimi verilmektedir…
Murat Paşa şahsında bu vesileyle ecdadımıza rahmet niyaz ediyoruz…
Yapılan ibadetlerden hasıl olan ecirler inşallah onların da ruhlarına aksediyordur…