Erzurum Gazetesi Arşiv

Arkeoojik bulgular gerçeği ortaya çıkardı: Karaz kültürü, Türk kültürü Rus, İran, Gürcistan ve İsrail'in sahiplenmeye çalıştığı Karaz Kültürü'nün yapılan bilimsel araştırmalarla orijin merkezinin Doğu Anadolu Bölgesi olduğu belirlendi. 7 YILDA 331 BULGU Kültür Bakanlığı'nın izni ve Atatürk Üniversitesi'nin sağladığı destekle 1998 yılında başlanan Doğu Anadolu Yüzey Araştırmaları projesi (DYAP) kapsamında, Erzurum, Kars, Erzincan ve Iğdır'da 7 yıl içinde 331 arkeolojik ve kültür merkezi ortaya çıkarılarak, literatüre kazandırıldı. YÜZEY ARAŞTIRMALARININ BÜYÜK BÖLÜMÜ TAMAMLANDI Proje çerçevesinde 4 ilde yüzey araştırmalarının yüzde 60'ı tamamlanırken, birçok ulusun sahiplenmeye çalıştığı Karaz Kültürü'nün orijin merkezinin Doğu Anadolu Bölgesi olduğu ortaya çıkarılan tarihi ve kültürel bulgular ile gözönüne serildi. TARİHİ GERÇEKLER ORTAYA ÇIKARILDI DYAP Proje Başkanı Doç. Dr. Alpaslan Ceylan, 7 yıldır süren alan araştırması ve bilimsel çalışmaları anlattı. Projenin amacının Karaz kültürü hakkında çeşitli sorulara cevap bulmak yada yanlış olarak bilinen cevapları düzeltmek olduğunu, ayrıca Urartu dönemine ait yeni bilgilere ulaşmak olduğunu söyledi. ANADOLU TARİHİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİ BİR KÜLTÜR: KARAZ İnsanlık ve Anadolu tarihi için çok önemli bir kültür olan Karaz Kültürü'nün Rus, İran, Gürcü, İsrailli bilim adamları yaptıkları çalışmalarla kendilerine mal etmeye çalıştığının bilindiğine dikkat çeken Ceylan, şunları söyledi:''M.Ö II ve I. binde etkin olup Transkafkasya'dan Filistin'e, Malatya-Elazığ bölgesinden Kuzey Batı İran'a kadar yayılan ve orijin merkezi üzerinde çeşitli görüşlerin ortaya atıldığı, gerek keramiği gerekse mimarisi ile dikkat çeken Karaz Kültürü ile ilgili çok önemli tarihi ve kültürel bulgular elde edildi. ÇALIŞMALAR ULUSLAR ARASI BİLİMSEL YAYIN OLARAK YAYINLANDI Çeşitli isimlerle nitelendirilen ve Karaz Kültürü olarak adlandırılan bu kültürün Doğu Anadolu'da M.Ö 3250-1750 yılları arasında devam ettiğini söyleyen Doç. Dr. Ceylan açıklamasını şöyle sürdürdü:. Bu kültür M.Ö IV. bin yılları sonunda merkezi Asya'dan Ön Asya'ya doğru meydana gelen göçlerle yakından ilgilidir. Kültürün başta gelen özelliklerinden biri de geniş alana yayılması ve bulunduğu yerde tek hakim unsur olmasıdır. Bu özelliğine bağlı olarak Transkafkasya'dan Filistin'e, Malatya-Elazığ bölgesinden Kuzey Batı İran'a kadar yayılmıştır.'' Yapılan bilimsel çalışmalar ve alan araştırmaları ile Karaz kültürünün bölgede yerleşimlerinin çokluğunu ortaya koyulduğunu kaydeden Ceylan, ''Yaptığımız çalışmaları uluslararası bilimsel yayın olarak da yayınlayarak, bu kültürün merkezinin bölgemiz olduğunu ortaya koyduk'' diye konuştu. ANADOLU, MISIR VE MEZOPOTAMYA KADAR ÖNEMLİ İnsanlık tarihi kadar eski olan Anadolu'nun paleotik devirden başlayarak çeşitli yerleşimlere sahne olduğunu anlatan Ceylan, ''İnsanlık tarihinde medeniyetleri içine alan topraklar arasında Mısır, Mezopotamya ve Anadolu'nun özel bir yeri vardır. Mısır ve Mezopotamya'yı ön plana çıkarıp incelemelerine karşın Anadolu ne yazık ki uzun yıllar görmesi gereken ilgiyi görmemiştir'' dedi. ORTAYA ÇIKARILAN KÜLTÜR VE ARKEOLOJİK BULGULAR DYAP Projesi kapsamında 3-4 bin yıllık geçmişe sahip Urartu kaya mezarlarının ortaya çıkarıldığını anlatan Ceylan, ayrıca M.Ö 4 binli yıllara ulaşan yerleşim birimlerinin tespit edildiğini söyledi. Önemli bir bulgunun da Urartu kitabeleri olduğunu kaydeden Ceylan, Karaz Kültürü'ne ait çeşitli höyüklerin de ortaya çıkarıldığını belirterek, şunları söyledi:''Birçoğu bilim literatüründe bulunmayan 234 kale ve höyük gibi arkeolojik merkez ile 97 cami, mescit, köprü gibi kültürel merkez ortaya çıkarıldı. Projenin 10 yıl daha sürmesi halinde çok daha önemli bulgular ortaya çıkarılabilir.'' KARAZ KÜLTÜRÜ Karaz kültürü, kazılarda ortaya çıkarılan çanak, çömlek ve çeşitli tarım aletleri ile tanımlanıyor. Bu kültürün izlerine daha çok Erzurum ve çevresinde rastlanılıyor. Karaz kültürü ile ilgili Erzurum yakınlarındaki Karaz, Pulur ve Güzelova kazılarında ortaya çıkarılan hububat kalıntılarına, orak, süzgeç ve öğütme taşlarına, dokuma işlerinde kullanılan bazı gereçlere rastlanması o dönemin yaşama biçimi hakkında aydınlatıcı bilgi vermektedir. Temel geçim kaynakları hayvancılık olan Karaz kültürü insanları, tarımla uğraşmışlar, metal eserleri de ortaya koymuşlar. Kültürün özelliklerinden biri ise geniş alanlara yayılması ve bulundukları yerlere bütün elemanlarıyla hakim unsur olmasıdır.