Doğrudan satış sistemleri kuralları belirlendi

Ticaret Bakanlığı doğrudan satış sistemlerine yönelik yeni kuralların belirlendiğini açıkladı.
Tüketicilerin daha etkin korunması amacıyla 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda değişiklik öngören 7529 sayılı Kanun 30 Kasım 2024 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanmış, doğrudan satışlara ilişkin hükümler 30 Temmuz’da yürürlüğe girmişti.
Bu kapsamda yapılan değişikliğe dayanılarak hazırlanan ‘Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik’ 8 Ağustos tarihli ve 32980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Ticaret Bakanlığı tarafından yönetmelik ile ilgili bazı hususlarda düzenlemeler getirildiğine ilişkin bir açıklama yapıldı.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada Türkiye’de ilk defa doğrudan satışlara özel hükümler getirildiği belirtilerek, bu yönetmelik ile doğrudan satış sistemlerinin piramit satış sistemine dönüşmesinin önlenmesi amacıyla tedbirler alındığı ve doğrudan satış sistemlerinin şeffaf, adil ve güvenilir şekilde işlemesine yönelik temel esaslar belirlendiği açıklandı. Ayrıca, yeni düzenlemeyle birlikte doğrudan satış şirketleri ile doğrudan satıcılar için açık ve denetlenebilir kurallar oluşturuldu.
Açıklamada, doğrudan satış faaliyetine konu satışlarda tüketiciye 30 gün süreyle gerekçesiz cayma hakkı tanındığı da aktarılarak, eksik bilgilendirme durumunda ise bu sürenin 1 yıla kadar uzatıldığı, belirli mal veya hizmetlerde de cayma hakkı istisnalarının açıkça düzenlendiği ifade edildi.
Ticaret Bakanlığı’ndan ‘Doğrudan Satış Yetki Belgesi’ alma zorunluluğu
Doğrudan satış şirketlerinin faaliyet gösterebilmesi için 3 yıl süreyle geçerli olan ‘Doğrudan Satış yetki Belgesi’ alması gerektiği belirtilen açıklamada, şirketlerin yetki belgesi başvurusunda yönetmelikte belirlenen bilgi ve belgeleri sunmalarının zorunlu tutulduğu ifade edildi.
Açıklamada, doğrudan satış şirketlerinin mali güvenliğini teminat altına almak için doğrudan satış faaliyetinde bulunacak şirketlerin sermaye şirketi olması ve en az 10 milyon lira ödenmiş sermayeye sahip olması gerektiği ifade edilerek, Türkiye’de yerleşik bankalarda açılmış olan bloke hesap türlerinden birine 3 milyon lira yatırılması şartı da getirildiği aktarıldı.
Bakanlık açıklamasında kadın girişimcilerden oluşan doğrudan satış sistemlerinin özel olarak düzenlenip kadınların ticari hayata katılımı teşvik edildiği ifade edilerek şunlar kaydedildi:
"Gelişen ticaret biçimleri ve tüketici davranışlarındaki dönüşüm, geleneksel satış yöntemlerinin yanı sıra alternatif satış sistemlerinin de yaygınlaşmasına neden olmuştur. Bu kapsamda, sabit bir satış yeri bulunmaksızın ürün ve hizmetlerin doğrudan tüketicilere ulaştırılmasına dayanan doğrudan satış sistemleri, son yıllarda giderek artan bir ivmeyle ekonomik hayat içerisinde yer edinmiştir. Ülkemizde de ekonomik hayatta giderek artan bir yer edinen doğrudan satış sistemleri; özellikle kadın girişimcilerin yoğun olarak yer aldığı, esnek çalışma imkânı ve girişimciliği teşvik eden yapısıyla istihdama katkı sağlarken, piramit yapı şeklinde organize edilen ve tüketicilere zarar veren sistemlerin ortaya çıkama riskini beraberinde getirerek tüketici haklarını tehdit etmektedir."
Yapılan düzenlemeler kapsamında tüketicilerin aldatılmaması ve oluşabilecek mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla doğrudan satış şirketlerinin cayma hakkı, ürün bilgisi ve iade sürecine ilişkin ayrıntılı bilgilendirme sistemi kurması da zorunlu tutuldu. Ayrıca doğrudan satıcıların tüketicilere yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla bilgilendirme formu verilmesi şartı da getirildi.
"Sisteme ilk defa kayıt olacak doğrudan satıcılardan katılım için bedeller tahsil edilmesinin önüne geçilmiştir"
Ticaret Bakanlığı açıklamasında, doğrudan satıcılara ilişkin hükümlerin netleştirilmesi, sisteme katılma ve ayrılmanın şartlarına ilişkin şu ifadeler kullanıldı:
Doğrudan satıcılara özel düzenlemeler ile on sekiz yaşından küçüklerin, fiil ehliyeti olmayanların, şirket ortakları ile yöneticileri ve bunların yakın akrabalarının sisteme doğrudan satıcı olarak kayıt edilmesi engellemiştir. Buna ek olarak, sisteme ilk defa kayıt olacak doğrudan satıcılardan katılım için ücret, aidat gibi bedeller tahsil edilmesinin önüne geçilmiştir. Diğer taraftan, doğrudan satıcıların gerçekleştirdiği satışlarda, doğrudan satıcı numarasın yer verilmesi zorunluluğu getirilmiş ve tüketiciye bu Yönetmelik ile tanınan hakların kullandırılmasından doğrudan satış şirketine karşı sorumlu tutulmuştur."