DOĞU ANADOLU'DA, GÖRÜCÜ USULÜYLA EVLİLİK YAYGIN

DOĞU ANADOLU'DA, GÖRÜCÜ USULÜYLA EVLİLİK YAYGIN Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sezen, geleneklerin ağır bastığı Doğu Anadolu'da annelerin, evlilik yaşına gelen oğulları için daha çok ''görücü usulle'' evliliği tercih ettiğini bildirdi. 30 ÇEŞİT EVLİLİK TÜRÜ VAR Yrd. Doç. Dr. Sezen, yaptığı açıklamada, Türkiye'de 30 çeşit evlilik türü bulunduğunu belirterek, bunlardan bazılarının; kız kaçırma, oturak alma, görücü usul, başörtüsü kaçırma, beşik kertmesi, tay geldi ve berdel olduğunu söyledi. DOĞU’DA GELENEKSELLİK ÖN PLANDA Gelenekselliğin ağır bastığı Doğu Anadolu Bölgesi'nde evlilik yaşına gelen oğullarını evlendirmek isteyen annelerin daha çok görücü usulle ''gelin bulmayı'' tercih ettiğine işaret eden Sezen, kayınvalidelerin hamarat, becerikli ve akıllı gelini tercih ettiğini ifade etti. Sezen, görücü gidilen evde gelin adayı hakkında fikir edinilmeye çalışıldığına dikkat çekerek, evin temizliği, düzeni, sunulan kahvenin lezzeti gibi unsurların beğeni için birer kriter oluşturduğunu ancak, kız ailelerinin de damat hakkında araştırma yaptığını dile getirdi. EVLİLİK TÜRLERİ Sezer, yaptığı araştırmaya göre, bazı evlilik çeşitleri ve özelliklerini şöyle sıraladı: Kız kaçırma: ''Ailelerin evliliğe karşı çıkması durumunda, genç erkeğin kızı kaçırarak evlenmesidir. Genellikle kız tarafının evlilik isteğine karşı çıkması nedeniyle bu yönteme başvurulur.'' Başlık parası: ''Evlenecek gencin, kız tarafına ödediği paraya başlık denir. Başlık nakit para olduğu gibi altın, ev, bahçe, tarla veya hayvan olarak da verilebilir.'' İçgüveyi evliliği: ''Erkek çocuğu olmayan zengin bazı ailelerin, kızlarını evlendirecek damatlarını eve almalarıdır.'' Başörtüsü kaçırma: ''Hakkari, Van, Ağrı'nın bazı ilçelerinde rastlanılan bu evlilik çeşidinde, kıza ait bir eşyanın kaçırılması, kızı kaçırmakla eş tutulmaktadır. Gencin ailesi, kız tarafıyla evlilik için anlaşmak zorundadır.'' Tay geldi: ''Dul bir kadın veya erkeğin çocuklarını da alarak dul olan karşı cinsiyle yaşamasında doğan evlilik türüdür. Kadın veya kocanın yanında getirdiği çocuklar, ''tay geldi'' diye adlandırılıyor.'' Oturak alma: ''Kızın bohçasını alarak sevdiği gencin evine gidip oturması durumu bazı yörelerde, 'oturak alma' olarak adlandırılır.'' Berdel: ''Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da görülen bu evlilik türünde hem kızı hem de oğlu bulunan iki ailenin, karşılıklı olarak kızlarını ve oğullarını evlendirmeleridir.'' Beşik kertmesi: ''Birbirleriyle ilişkileri çok iyi olan komşu, akraba, dostlar çocuklarının beşikteyken, beşiklerine birer kertme vurarak nişanı gerçekleştirmeleri ve büyüdüklerin bunların evlenmesidir.'' TELEVİZYONDAKİ EVLİLİKLER Modern yaşamın insan hayatına birçok farklılık getirdiğine dikkati çeken Yrd. Doç. Dr. Sezer, bunlardan birinin de televizyonlarda yayınlanan programlarda yapılan evlilikler olduğunu ifade etti. Bu programların çok izlendiğini belirten Sezer, ''Bu tür programların Türk aile yapısına olumsuz etkileri var. Kavgaların, çatışmaların yaşandığı bu tür programlara düzenleme getirilmesi lazım'' diye konuştu.