MEHDİ ABBAS TÜRBESİ
Tebriz kapısında Emir Şeyh camiinin kıble tarafına düşmektedir. Tarihi çok eskilere dayanan bir kümbettir. Zamanla Erzurum’un istilalarında tarihi eserlerin olduğu gibi bunun kitabesininde tahrip edildiği sanılmaktadır.
Kitabesi yok olduğundan yaptıranı ve burada yatanın kimler olduğu belli değildir. Burada yatanın Mehdi Abbas olduğu Kağızmanlı vakfiyesinde geçmektedir.
Tarihi kaynaklarda; Mehdi Abbas Zaviyesi (Tekkesi) - Mehdi Şeyh Zaviyesi (Mahallesi) – Mehdi Abbas Mescidi (Mehdi Efendi Cami) ve çevresinde, geçmişte medreselerin olması, burada medfun olanın bir İslam büyüğü, bir evliya olduğunu göstermektedir. Mihrap tarafında yatanın Şeyh, diğer iki kabrin müritlerine ait olduğu rivayet edilmektedir.
Mübarek zat bu güne kadar kendisine sahip olduğu gibi, yöresine de ismini vermiş, sahip olmuştur.( Mehdi Efendi Mahallesi ) Bizim bunları anlamamız ve sahip olmamız lazım gelmez mi?
Türbenin içinde 1845 tarihinde vefat eden Hacı Mehmet Efendinin torunu, medreselerin mütevellisi Ahmet Ağa’nın kabri mevcuttur. Allah’ın Rahmet ve Mağfireti cümlesinin üzerine olsun.
ANE HATUN TÜRBESİ
Ane Hatun; Abaza Mehmet Paşa hadisesinde Osmanlı devletine yardımcı olan Mağrav Hanın kızıdır. Babası Gürcü beyidir. Müslüman olduktan sonra Mehmet adını almıştır. Gürcü Mehmet Paşa bir müddet Erzurum’da ikamet etmiştir. Dördüncü Murat kendisine Karaman eyaleti beylerbeyliğini vermiştir.
Ane Hatun bu aileden olup 1649 yılında Erzurum’da ölmüştür. Murat Paşa camiinin batı tarafında 4 sütün üzerine inşa edilmiş açık bir türbede medfun, diğer iki küçük mezar aynı aileden oldukları söylenmektedir.
Türbe kitabesinde:
Ah kim bu kızı Morav Hanın
Gitti bir nadide i hüsn idi şeha cennete arz ı Cemal ettikte
Reşkedüp hıdmetin itti hüra zumi der tarihi tiz öldü
Nazenim Ane Hanım sene H. 1059 – M. 1649
Bu kabir Erzurumlularca rağbet gören ziyaret edilenler arasındadır. Allah cümlesini affı mağfiret eylesin
MAHMUT PAŞA TÜRBESİ
23 Temmuz İlköğretim Okulu bahçesi batı yakası yol üzeridir.(Okul-bahçesi ve karşı gecekonduların bulunduğu mevki; Eski Mahmut Paşa mezarlığıdır.)
Türbede iki kabir vardır. Burada yatanlar baba – oğuldur. 1711 yılında ölen Doğubayazıt Emiri Abdulfettah Paşa ile 1767 yılında ölen Doğubayazıt hâkimi Mahmut Paşadır. Bu türbe Mahmut Paşanın evlatları tarafından 1794 tarihinde yaptırılmıştır. Şehrimizde rağbet gören fatihası eksik olmayan türbelerimizdendir. Ruhları şad olsun.