VEYİS EFENDİ

        Veyis (üveys) Efendi 17 y.y sonu, 18. y.y başlarında yaşamış Erzurum’un yetiştirmiş olduğu güzide insanlardan ve sanatkâr veli tiplerinden biridir. “ İnsanların en hayırlısı, insanlara en fazla hizmet edendir.”Hadisi Şerif-i şiarınca hayat sürmüş, ömrünü insanlara hizmet edebilme düşüncesiyle harmanlamış, varlığını bu yolda harcamış fedakâr bir insanımızdır. Cami, çeşme iş yerleri, dükkânlar yaptırmış, insanlarımıza hizmet için vakfetmiş, misafir ağırlamış, fakirlere, kimsesizlere, gariplere sahip olmuş, yedirmiş, giydirmiş ve korumuştur. “Kim bir Müslümana bir elbise giydirirse, o elbiseden o fakir üzerinde bir yama kaldığı müddetçe elbiseyi giydiren, Allah Teala'nın himayesindedir.’ (Hadisi Şerif)

        Veyis Efendiyi daha iyi tanıyabilmemiz için, torunlarından Süha Mühürdaroğlu kadim dostumdan  almış olduğum vakfiyede: “ Vakıflar genel müdürlüğü 2005 numaralı defterin 476 sahife 326 sırasında kayıtlı Erzurum’da El Hac Ahmed Efendi ibni El Hac Üveyis vakfına ait 29 Rebiyülevvel 1223 tarihli vakfiye suretinde “ Cami, çeşme, medrese yaptırmış, bunların yaşatılması ve hayrının devamı için Mahallebaşı semtinde fırın, kahvehane, on beş adet dükkân, ahır, kira damları ve arsalar vakfetmiştir. Vakıf gelirlerinin bir miktarı ile de tenekelerle bal yağ! Alınıp fakirlere dağıtılmasını da vasiyet etmiştir.

        Mahallebaşı semtindeki Kadana Camii mescit iken, Pasinin Gerdekkaya köyünden Siyavuş zade Ahmed’in oğlu Veysi Efendi H.1156, M.1743 yılında buraya bir şamdan hediye etmiştir. Şamdan şimdi camidedir.(1)

        “ 17.y.y da Erzurum’un marifet sahipleri (usta, sanatkârları ) Hattat Ömer Çelebi, Hamza Meddahı Kasap Kurd, Şebbaz, Hayalbaz Kandillioğlu ve Veysi Çelebidir.”(2)

        Veysi Efendinin hazırlamış olduğu Narmanlı Camii kitabesi:

        “1 – Narmanlı Hacı Yusuf Camii itdi bina

         2 – Ola makbul-i Hüda idüb gavs-ı Hüri cinan

         3 – Fikr tarihin iderken Veysiya Hatıf dedi

         4 – Ma bed-i ecell-i ibadet secdegahı arifin

                                                 H.1151, M. 1738 “

  Veysi Efendi Camii vakfiyesinin tarihi H.1113, M.1701 olduğuna göre caminin bu tarihlerde yapılmış olduğu kabul edilir. (3)

        Bu veriler Veyis Efendiyi yeterince tanıtabilmektedir. Ayrıca şehrimiz büyüklerinin anlatımlarında Veyis Efendi son dönemlerini camisinin yanındaki evinde geçirmiş. Evinden cami avlusuna bir kapı açtırmış, sabah namazları devamlı olarak cemaate caminin kapısını kendisi açarmış. Caminin her şeyi ile bizzat kendisi ilgilenirmiş.

        Yanında çalışanlarına çok önem verir, hassas davranırmış. Şöyle ki kendi evine alınan gıdaların aynısını ve yeteri kadarını çalışanların evlerine de gönderirmiş. Kendisi, hanımı ve çocuklarına aldığı giysilerin aynı kalitesini de yanında çalışanlara alırmış ki, sonra bana, hanımıma ve çocuklarıma bakıp da heveslenirlerse haklarına girmiş olurum. Rabbim benden hesabını sorar…” Kendi nefsi için düşündüğünü kardeşi için düşünmeyen bizden değildir.” (H.Şerif) Bu nasıl bir güzellik, bu nasıl bir ulviyet… Allah’ım bu hal güzelliğini bizlere de nasip et…

        Veyis Efendinin yanında çalışanlarının kendisine duası da başka bir güzellik. Şahit olanların nakline göre; Çalışanın camide namaz sonrası duasında Yarab ben senden ahiretimin mamur olmasını istiyorum. Dünyalığımız efendimizle aynı, ona hayırlı ömürler ver. Onu iki cihanda aziz eyle. O bizi senin izninle ihya ediyor.

        Veyis Efendi piri fanidir. Bir sabah namazından sonra sırra kadem basar, kayıp olur. Daha gözükmez. Bir başka rivayette hacca gider orada Rahmeti Rahmana kavuşur. Bizce sırra kadem basması Allah’u âlem hacda Rabbine kavuşmuş olması…

        Erzurum’lunun yüksek vefa duygusu kendine hizmet edeni unutmamış, bir kadirşinaslık olarak Veyis Efendinin ismini kendi mahallesine, mahalledeki İlköğretim okuluna (Veyis Efendi İlk Öğretim Okulu), bir sağlık ocağına(Veyis Efendi Sağlık Ocağı) vererek ismini yaşatmaktadır. Yüce Mevlam Ruhunu Şad eylesin.

        KAYNAKÇA

1.Abideler ve kitabeleriyle Erz. Tar. (S.218) İ.H.Konyalı

2.Selçuklulardan Cumhuriyete Erzurum (S.427) E.Konukcu

3.A. Ve K. Erz. Tar.(S.270) İ.H.Konyalı