Erzurum Tarihi, onlara minnettar

CANER EFE (GHA) - Erzurum’daki ilk Türk devleti olan Saltuklular hakkında yapılmış en geniş ve kapsamlı araştırmanın Prof. Dr. Faruk Sümer tarafından yapıldığı öğrenildi. Erzurum’daki Saltuklular’dan ilk bahseden tarihçinin Mehmet Nusret olduğu kaydedilirken, Nusret’in ardından eğitim ve kültür adamı öğretmen Abdürrahim Şerif Beygu’nun da, kendi tarihinde bu siyasi kuruluş ve kültürünü söz konusu ettiği belirtildi.

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Enver Konukçu, Erzurum’daki ilk Türk siyasi yapılanması olan Saltuklular hakkında çok çeşitli araştırmalar olduğunu, Mehmet Nusret, A. Şerif Beygu ve İ. Hakkı Konyalı’ya ait bazı çalışmaların bu devlete ait bilgiler aktardığını söyledi. Bu araştırmaların, daha çok birbirini tamlayan bilgiler zinciri olduğunu dile getiren Konukçu, Erzurum’un Türk siyasi geçmişi hakkında ilk defa bilimsel verilere dayalı araştırmanın Prof. Dr. Faruk Sümer tarafından yapıldığını ifade etti.

//BİR TARİH OTORİTESİNDEN ERZURUM’A ÖVGÜ

Aslen Konyalı olan eğitim ve araştırmalarını İstanbul ve Ankara’da sürdüren Sümer’in, mesleki aşamalarını buralardaki üniversitelerde tamamladığını kaydeden Konukçu, “Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Asli Üyesi olan Prof. Dr. F. Sümer, birçok önemli dev eserler yazdıktan sonra her ölümlü gibi, bu dünyaya veda etmiştir.” dedi.

Prof. Dr. Sümer’in, Oğuzlar ve Dedekorkut destanları üzerinde Türkiye ve dünyada otorite olduğunu anlatan Konukçu, “Doğu Anadolu’nun 15 -17’ci yüzyıl tarihini en iyi şekilde yerli ve yabancı kaynaklara dayanarak meydana getirmiş olan Prof. Dr. Sümer, özellikle Karakoyunlular ve Akkoyunlular ve daha sonraki Safeviler hakkında kaleme aldığı çalışmalar, onun, yeri henüz doldurulamamış eserleridir. Onun en çok önem verdiği araştırmalarından biri de ‘Saltuklular’ idi. Merhum hocamız, Ankara’da birkaç sayısı yayınlanan Selçuklu Araştırmaları Dergisi’nde “Saltuklular”ı genişçe bir makale halinde tarih severlere ve özellikle Erzurumlulara hediye etmiştir. Prof. Dr. Sümer’in, Erzurum ve ilk siyasi kuruluş olan Saltuklular’a büyük bir sevgi ile bakan ve yorumlayan tarihçi olarak hala yeri doldurulamamıştır. Kendisinin, Erzurum, Kars, Bitlis, Van ve çevresindeki seyahatlerinde topladığı maddi bilgileri, kaynaklar ile daha da zenginleştirmiştir.” diye konuştu. 

//SÜMER’İN ERZURUM TARİFİ

Erzurum’la ilgili yorum yaparken, hep “Anadolu’nun Kabe”si şeklinde bir ifade kullanan Prof. Dr. Faruk Sümer’in, Erzurumlu olanlara ise Erzurum’u kastederek; “Anadolu’nun Kâbe’sinde yaşıyorsunuz, hem de atalarınız gibi kara, soğuğa bile aldırmadan…” şeklinde hitap ettiğine işaret eden Konukçu, Sümer’in Erzurum ve Erzurumlu hastası olduğunu ifade etti.

Konukçu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Prof. Dr. Sümer, Saltuklu beyliklerini ilk defa geniş bir şekilde ele almış, hemen her eserinde Doğu Anadolu tarihinin önemini vurgulamıştır. Kendisi, Nene Hatun için, ‘Selçuklu heybetinde bir hatun idi’ diye, sık sık açıklamalarda bulunurdu. Yüreği Erzurum ve Saltuklu sevgisi ile dolu olan hocamızı “Saltuklular” çalışması nedeniyle bir kere daha rahmetle anıyor, tarih yapan tarihçi için Dadaşlar olarak saygı ile eğiliyoruz”